Άκου, μικρέ και αδύναμε Ανθρωπάκο!
Είναι κάποιες μέρες που το σώμα μου δεν με βοηθά, δεν με στηρίζει να λειτουργώ όπως θα ήθελα. Σε όλους συμβαίνει αυτό! Σε άλλους συχνότερα, σε άλλους πιο αραιά. Είναι κάποιες στιγμές που σκέφτομαι να τα παρατήσω όλα και να ενοικιάσω ένα σπίτι που να βλέπει τη θάλασσα. Και μετά; Για να είμαι ειλικρινής, δεν σκέφτομαι το μετά. Κι, όμως, έπρεπε να μετρώ τις επόμενες κινήσεις μου.
Είναι κάποιες στιγμές που είμαι φορτισμένη από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και συλλογίζομαι πως οφείλω στον εαυτό μου ένα μεγάλο δώρο, για όσα έζησε, έκανε και κάνει. Να πάψω να μετρώ τις πράξεις, τα λόγια, τις ενέργειες, τον τρόπο που σκέφτονται και ενεργούν οι υπόλοιποι.
Ίσως και να έχουν άλλες προτεραιότητες, άλλα οράματα, άλλους σκοπούς, άλλα θέλω και μπορώ. Πιθανότατα γι’ αυτούς η ζωή να μην είναι τίποτε άλλο παρά ένας συνεχής αγώνας για να φτάσουν ψηλά, να καταξιωθούν, να αποκτήσουν ένα κοινωνικό και οικονομικό εκτόπισμα.
Μια παρτίδα σκάκι
Για μένα η ζωή είναι μια παρτίδα σκάκι. Κερδίζεις ή χάνεις. Συνήθως επιλέγεις εσύ πώς θα παίξεις και με ποια πιόνια! Ακόμη κι αν η οικογένειά σου και η κοινωνία προκαθορίζουν την πορεία της ζωής σου. Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Τίποτε απολύτως δεν είναι σίγουρο και στατικό. Μπορείς να τ’ αλλάξεις όλα, φτάνει να θέλεις. Δεν υπάρχει δεν μπορώ, υπάρχει δεν θέλω.
Μόνο εσύ μπορείς να αποφασίσεις για τον εαυτό σου. Κανένας άλλος. Όπως έγραψε ο Βίλχεμ Ράιχ, ο αγαπημένος μαθητής του Φρόυντ, στο βιβλίο του «Άκου ανθρωπάκο»: «Δεν σ’ αγαπούν ανθρωπάκο, σε περιφρονούν, επειδή περιφρονείς τον εαυτό σου.
Σε ξέρουν απ’ έξω κι ανακατωτά. Γνωρίζουν τις χειρότερες αδυναμίες σου, όπως θα έπρεπε να τις γνωρίζεις εσύ. Σε θυσίασαν σ’ ένα σύμβολο κι εσύ τους έδωσες τη δύναμη να σ’ εξουσιάζουν. Εσύ ο ίδιος τους αναγόρευσες αφεντικά σου και συνεχίζεις να τους στηρίζεις, παρόλο που πέταξαν τις μάσκες τους. Σ’ το είπαν κατάμουτρα: “Είσαι και θα είσαι πάντα κατώτερος, ανίκανος να αναλάβεις την παραμικρή ευθύνη”. Κι εσύ τους αποκαλείς καθοδηγητές και σωτήρες και φωνάζεις ζήτω!, ζήτω!».
Οι… σωτήρες
Συλλογίζομαι πως εδώ στο μικρό νησί μας, μπουχτίσαμε από σωτήρες, καθοδηγητές, ανθρώπους που αυτοαποκαλούνται ηγέτες και αρχηγοί. Κουραστήκαμε να ακούμε καθημερινά γι’ αυτούς που αγωνίζονται, τάχα, για τα δίκαια του λαού μας, ενός ξεφτιλισμένου λαού που το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να περνά καλά, χωρίς να σκοτίζεται γι’ αυτά που συμβαίνουν γύρω του. Που λησμονεί πως τελικά, ακόμη και οι γρανιτένιες πλάκες και οι ακριβοί τάφοι δεν αλλάζουν την προδιαγεγραμμένη κατάληξη του καθενός, πως θα κοιμηθεί εκεί, κάτω από τον ίσκιο των πεύκων.
Άκου Ανθρωπάκο, θα έλεγε ένας σύγχρονος Βίλχεμ Ράιχ. Σε αγαπούν όταν χρειάζονται την ψήφο σου για να πάρουν την εξουσία, όταν θέλουν να γίνουν πρόεδροι ή βουλευτές. Σε λατρεύουν όταν βάλουν στο μάτι την περιουσία σου ή τα υπάρχοντά σου και θέλουν να τα αποκτήσουν.
Ξέρουν να σε χειρίζονται και να σε χειραγωγούν, να σε χαλιναγωγούν και να σου αφαιρούν τον λόγο και την άποψη. Θεωρούν πως κρέμεσαι από τα λόγια τους και τις αποφάσεις τους. Σε έκαναν να το πιστεύεις.
Ξέρουν πως είσαι υπόδουλος στις πράξεις τους, στις οδηγίες και τις απαιτήσεις τους. Φοβάσαι να αρθρώσεις λέξη, να σηκώσεις το ανάστημα και να πεις πως τους βαρέθηκες όλους.
Άκου Ανθρωπάκο! Είσαι άξιος της τύχης σου! Έπρεπε να ήξερες πως ο καθένας είναι άξιος των δικών του αποφάσεων κι αν όλοι μαζί το ξέραμε, σίγουρα δεν θα βιώναμε τις σημερινές καταστάσεις. Σιωπάς για να περνάς, για να μην χάσεις τη δουλειά σου, να μην σου κόψουν τον μισθό, να πάρεις αύξηση όταν αποφασίσουν να ξεπαγώσουν τις προαγωγές.
Άκου Ανθρωπάκο! Ξέρω πως δεν μιλάς, γιατί θέλεις να βρεις μια καλή δουλειά, μια οποιαδήποτε δουλειά για να μπορείς να καλύπτεις τουλάχιστον τα βασικά σου έξοδα. Ή ακόμη για να παραμείνεις εκεί που βρίσκεσαι, για να μην έχεις άλλους μπελάδες και ανησυχίες. Σιωπάς για να συνεχίσει ο μπαμπάς και η μαμά να σε συντηρούν μέχρι να βρει το παιδί μια καλή δουλειά, εννοείται σε τράπεζα ή στο δημόσιο, ασχέτως αν δεν ανέχεσαι πια να σε ελέγχουν σαν το γυμνασιόπαιδο. Όμως, πληρώνουν για το καινούργιο αυτοκίνητο, για τα ταξίδια και τις πολυτέλειές σου και εσύ υποχρεώνεσαι να σιωπάς.
Άκου Ανθρωπάκο! Σε εξευτελίζουν και παίζουν με τη νοημοσύνη και τα νεύρα σου. Εσύ, όμως, εξακολουθείς να τους ανέχεσαι γιατί έχεις μεγάλη ανάγκη τα χρήματά τους, το όνομά τους και την κοινωνική τους θέση.
Κάποτε συλλογίζομαι πως κανένας δεν έχει δικαίωμα να σου καταπατά τα ουσιώδη ανθρώπινα δικαιώματά σου, όποιος κι αν είναι αυτός, τάχα για το δικό σου καλό, για το καλό του τόπου και της οικονομίας. Ακούς μεγάλες κουβέντες και υποσχέσεις για να σε φέρνουν στο φιλότιμο και να τους υπακούς.
Ξύπνα Ανθρωπάκο! Σταμάτα να μεμψιμοιρείς, να υποτάσσεσαι, να υποκύπτεις, να σιωπάς και να σκύβεις. Είσαι δυνατός, έχεις προσωπικότητα, έχεις γνώσεις. Κανένας εκτός από τον εαυτό σου δεν μπορεί να σε κάνει να αισθάνεσαι μικρός ή και ασήμαντος, φτωχός ή μίζερος. Επέλεξε τι θέλεις και διεκδίκησέ το. Διαφορετικά θα διαβάζουν συνέχεια στο μέτωπό σου: «Κάμετε με ό,τι θέλετε. Είμαι διαθέσιμος/η».
Ο δικός μου Ανθρωπάκος
Είναι κάποιες στιγμές που σκέφτομαι να τα παρατήσω όλα και να φύγω. Να γυρίσω τον κόσμο και να γράφω. Ημερολόγια, ιστορίες, παραμύθια για παιδιά, ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Μα πάντοτε επιστρέφω και εγώ στα γνωστά και πεπατημένα. Επιστρέφω και μιλώ με τον δικό μου Ανθρωπάκο που δεν είναι ούτε πιο γενναίος ούτε πιο δυνατός από τον κάθε Ανθρωπάκο.
Είναι κάποιες στιγμές, που έχω την ίδια έμμονη σκέψη αλλά δεν τολμώ να την κάνω πράξη: «Σκασίλα μου, ό,τι θέλει ας γίνει». Κι άλλοτε πάλι με ζώνουν οι ενοχές και οι τύψεις και νομίζω πως θα σώσω τον κόσμο.
Εμένα ποιος θα με σώσει από τις επαναλαμβανόμενες ενοχές μου, ότι δεν κατάφερα να σταματήσω την Τρόικα, να αποκαλύψω έγκαιρα την αλήθεια για όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας και δίπλα μας για την οικονομία; Αλήθειες!
Ύστερα πάλι προσγειώνομαι ανώμαλα στην πραγματικότητα και μιλώ στον εαυτό μου: «Εσύ ποια νόμισες πως είσαι για να σώσεις τον κόσμο; Εσένα ποιος θα σε σώσει;»
Τελικά το όνειρο, ακόμη και το δικό μου, αποδείχτηκε μια αυταπάτη. Γιατί δεν κάνουμε κάτι και αποδεχόμαστε χωρίς καμιά αντίδραση τις συμφορές και τις τραγωδίες, αποδεχόμαστε μοιρολατρικά την τύχη μας; Ποιες είναι οι ευθύνες οι δικές μου, οι δικές σας, του καθενός και της καθεμιάς;
Ύστερα πάλι η απάντηση έρχεται από μόνη της. Εμείς ευθυνόμαστε για την ύφεση, εμείς «βουλιάξαμε» τον τόπο στην παρακμή. Ούτε η Τρόικα και οι δανειστές, ούτε το σύστημα που συντηρείτο και συντηρείται από εμάς τους ίδιους. Δεν υπάρχουν ούτε συνωμότες, ούτε εξωτερικοί εχθροί, παρά μόνο εσωτερικοί εχθροί.
Υποδουλωμένοι
Είμαστε υποδουλωμένοι στο χρήμα, στις επιθυμίες που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, στη μεγαλομανία, στα πολλά και μεγάλα. Τελικά, είμαστε πολύ μικροί και πολύ αδύναμοι για να δώσουμε τη μάχη με τον ίδιο τον εαυτό μας και να κερδίσουμε.
Άκου Ανθρωπάκο! Φοβάσαι τον ίδιο τον εαυτό σου γιατί θα σου βγάλει αλήθειες, τη δειλία σου, τον συντηρητισμό σου, τη μιζέρια σου, θα σε φέρει πρόσωπο με πρόσωπο με εσένα. Και φαίνεται πως τελικά δεν μπορείς να αποδεχτείς τον ίδιο τον εαυτό σου, μικρέ Ανθρωπάκο!
Γράφει: Χρύσω Αντωνιάδου