Έξοδος με βάρκα μόνο… την ελπίδα
Έξοδος ναι, αγκάθια όμως…
- Στάζουν αίμα τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια
- Οι «κέρβεροι» των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης αναμένουν…
- Κι αν το κόστος της χρηματοδότησης από τις διεθνείς αγορές είναι ακριβό…
- Χλωμό το εσωτερικό και εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον
- Στάση των αγορών προς τις χώρες της Ευρωζώνης
- Κι αν η Ελλάδα δεν πάει καλά…
- Προβλήματα ανταγωνιστικότητας κυπριακής της οικονομίας
Της Χρύσως Αντωνιάδου
Ο Ολλανδός Πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο άνθρωπος που «κούρεψε» την Κύπρο, δηλώνει ικανοποιημένος για την υλοποίηση του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής της Κύπρου (Μνημονίου). Αναφέρει πως η κυπριακή κυβέρνηση ολοκλήρωσε το πρόγραμμα με μεγάλο βαθμό υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων (ownership). «Το κυπριακό πρόγραμμα ολοκληρώνεται στα τέλη Μαρτίου», δηλώνει λακωνικά.
Υπάρχουν ακόμη 2 – 3 προαπαιτούμενα και η Τρόικα ετοιμάζει τις βαλίτσες της και φεύγει από την Κύπρο. «Μα τόσο απλά;», θα ερωτούσε ένας ξένος παρατηρητής που για πρώτη φορά ασχολείται με την Κύπρο αλλά κάτι πήρε το αυτί του για την … πονεμένη ιστορία του 2013. Δυστυχώς, δεν ήταν ούτε και θα είναι τόσο απλά και εύκολα.
Τίποτε δεν είναι δωρεάν
Ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης και το επιτελείο των τεχνοκρατών του Υπουργείου Οικονομικών έκαναν και συνεχίζουν να κάνουν τεράστια δουλειά. Για κάθε παρέκκλιση και κάθε υποχώρηση από τα συμφωνηθέντα, κάθε αλλαγή από τις δεσμεύσεις, κάποιος πρέπει να πληρώνει. Με μέτρα, περικοπές δαπανών, αύξηση εσόδων.
Η Κύπρος ολοκληρώνει και την 8η αξιολόγησή της, και λαμβάνει ακόμη 275 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα του ESM και 125 εκατ. ευρώ από το ΔΝΤ. Η Κύπρος εξασφαλίζει συνολικά 6,6 δις ευρώ από τα 9 δις ευρώ του προγράμματος και πανηγυρίζει για το success story της. Η τελευταία πινελιά είναι η προετοιμασία για την ιδιωτικοποίηση της CYTA. Οι μεταρρυθμίσεις της Δημόσιας Υπηρεσίας και το Γε.ΣΥ παίρνουν σειρά.
Ο Χάρης Γεωργιάδης επιμένει και προσδοκεί να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα προς τη διεθνή επενδυτική κοινότητα και όλους όσοι παρακολουθούν την πορεία της κυπριακής οικονομίας. «Υπάρχει μια γενική εκτίμηση ιδιαίτερα θετική για την πρόοδο της κυπριακής οικονομίας και για την πρόοδο του προγράμματος μεταρρύθμισης και εξυγίανσης».
Οι μέρες χωρίς την Τρόικα
Ο Υπουργός Οικονομικών δικαιούται να είναι περήφανος. Όμως το καράβι της εξόδου θα βγει χωρίς «χτυπήματα» εκτός Μνημονίου; Ένα βροντερό όχι! Ποια θα είναι η επόμενη μέρα χωρίς την Τρόικα και την οικονομική της στήριξη, δηλαδή τη δόση προς την Κύπρο; Πόσο έτοιμο και οχυρωμένο είναι το κυπριακό κράτος για να αρχίσει να αποπληρώνει και να τηρεί τα όσα δεσμεύτηκε; Οι Τροϊκανοί τα … μαζεύουν και φεύγουν αλλά το … μάτι τους θα ελέγχει. Τους χρωστάμε και τα θέλουν πίσω. Οι εκθέσεις και οι αναφορές θα αποστέλλονται συχνά στους δανειστές. Όταν χρωστάς, οφείλεις να πληρώσεις τη δόση του δανείου σου.
Είναι χρονικά ορθή η κίνηση της εξόδου; Ποιοι παράγοντες θα πρέπει να συνεκτιμηθούν; Τι χάνει και τι κερδίζει η Κύπρος; H απόφαση για τον χρόνο της εξόδου συμπίπτει με τις βουλευτικές εκλογές. Αντιλαμβάνεται κανείς πως οι πιέσεις προς τον Υπουργό Οικονομικών θα είναι μεγάλες. Θα πρέπει να βάλει το χέρι στην τσέπη του και να … ικανοποιεί. Λέει πως είναι … σκληρός παίχτης. Κι όμως ταυτόχρονα πολιτικός με φιλοδοξίες.
Οι χειρισμοί θα πρέπει να είναι μαεστρικοί. Πολυτέλεια λάθους μηδέν. Το μνημόνιο δεν είναι παρελθόν αλλά είναι παρακαταθήκη και ευαγγέλιο. Εξάλλου υπάρχει μπροστά του η μεταρρύθμιση στη δημόσια υπηρεσία και η ομαλή εφαρμογή της, το Γενικό Σχέδιο Υγείας και η Cyta… To κόστος της εξόδου δεν είναι φθηνό. Κάθε άλλο. Τώρα θα αποδειχθεί εάν η επιτυχία είναι πραγματική. Οι ξένες αγορές τιμωρούν και οι ξένοι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης περιμένουν για να δώσουν μπάτσους. Είτε το θέλουμε είτε όχι ο λόγος τους μετρά…
Οι πληγές που στάζουν
Τι γίνεται με το λαβωμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα που οι πληγές του ακόμη στάζουν αίμα; Το ψηλό ποσοστό των «κόκκινων» δανείων; Πώς θα επιστρέψει η οικονομική ανάκαμψη και η μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική σταθερότητα;
Ο Υπουργός Οικονομικών είναι πολιτικός, δεν είναι τεχνοκράτης. Είναι ο ισχυρός ανήρ της Κυβέρνησης του Νίκου Αναστασιάδη και προσδοκεί να …καθαρίσει μέχρι το τέλος τα αγκάθια του Μνημονίου και της Τρόικας. Όμως, ακριβώς επειδή είναι πολιτικός βιάζεται. Θέλει να προβάλει το success story, να ξεμπερδεύει με τους δανειστές, να στείλει μηνύματα προς τα έξω. Nα φέρει επενδύσεις, να προβάλει την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη προς την οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Όμως, πριν πατήσει τον κουμπί της εξόδου, ο δρόμος πρέπει να είναι πεντακάθαρος από περιττά αγκάθια. Η Κύπρος βγαίνει στις ξένες αγορές και επιβάλλεται να πετύχει. Διαφορετικά, η έξοδος είναι άνευ σημασίας. Όσο πιο γρήγορα γίνει η πολυπόθητη έξοδος με επιτυχία και όχι με βιασύνη, τόσο πιο γρήγορα θα ανακάμψει η οικονομία, τόσο πιο γρήγορα θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και θα αυξηθούν τα δημόσια έσοδα.
Η βόμβα των ΜΕΔ
Η ωρολογιακή βόμβα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων είναι εκεί, κολλημένη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Τα «κόκκινα» δάνεια είναι εκεί και δεσμεύουν τα κεφάλαια των τραπεζών και το κόστος τους, το οποίο διαχέεται στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις και κρατά πίσω τους επενδυτές και τις επενδύσεις.
Το κεφάλαιο Cyta πρέπει να κλείσει. Αποκρατικοποίηση ή εξυγίανση και μείωση δαπανών, πιο ανταγωνιστικές τηλεπικοινωνίες. Η μπάλα περνά στο γήπεδο των συντεχνιών και των εργαζομένων και πρέπει να αποδείξουν πως μπορούν… Όλοι ξέρουν πως η αξία της Cyta μειώνεται και η αξία της πρέπει να κρατηθεί ψηλά. Να μην πωληθεί όσα – όσα.
Τα δημοσιονομικά
Τα δημοσιονομικά πρέπει να παραμείνουν σε υγιή πορεία. Και έρχονται βουλευτικές εκλογές και μετά άλλες εκλογές και υποβάλλονται αιτήματα και ασκούνται πιέσεις. Οι μεταρρυθμίσεις της Δημόσιας Υπηρεσίας και του Γενικού Σχεδίου Υγείας πρέπει να τελειώνουν. Οι ανάγκες για μεταρρυθμίσεις είναι επείγουσες και αυτό φαίνεται και από τα μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Το έλλειμμα καταδεικνύει ότι η Κύπρος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ανταγωνιστικότητας. Όμως, μεταρρυθμίσεις που να στηρίζουν τον πολίτη και όχι να πλουτίζουν ορισμένους και να διαιωνίζουν τα κεκτημένα του συστήματος.
Ο πονοκέφαλος του Υπουργού Οικονομικών. που θα πατήσει το κουμπί της εξόδου, πρέπει να είναι κατά πόσον η οικονομία θα είναι σε θέση να διαχειριστεί τις τυχόν απώλειες της πλήρους πρόσβασης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για άντληση ρευστότητας. Τι γίνεται εάν η πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου τεθεί κάτω από επενδυτική βαθμίδα μετά την ολοκλήρωση του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής;
Τα μεγάλα ερωτήματα
Αυτό τι σημαίνει; Ότι η Κύπρος θα πρέπει να διασφαλίσει πλήρως πως δεν θα στερέψει η ρευστότητα για την οικονομία στο σύνολό της. Ο Υπουργός Οικονομικών κ. Γεωργιάδης το ξέρει πολύ καλά. Σε ερώτηση αναφορικά με τους πιθανούς κινδύνους χρηματοδότησης, είπε πως «φαίνεται να βελτιώνονται οι συνθήκες όμως είναι καθαρά θέμα πολιτικής απόφασης αν θα βγούμε και πότε από το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής και να χρηματοδοτούμαστε μόνο από τις αγορές».
Ερώτημα πρώτο: Είναι σε θέση τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να έχουν πλήρη πρόσβαση σε κανονική χρηματοδότηση από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Ερώτημα δεύτερο: Κάτω από ποιες συνθήκες η Κύπρος θα βγει από το Μνημόνιο; Πώς θα είναι το σκηνικό στο εσωτερικό και στο εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον και το κλίμα που θα επικρατεί τότε, σε δυο μήνες;
Eρώτημα τρίτο: Η Κύπρος δεν πρέπει να βιαστεί. Να εκτιμήσει το εξωτερικό περιβάλλον, πώς αντιμετωπίζουν οι αγορές τις χώρες της Ευρωζώνης και ποια η κατάσταση που διαμορφώνεται στην Ελλάδα.
Η Κύπρος είναι υποχρεωμένη, για να συμμετέχει στους μηχανισμούς χρηματοδότησης της ΕΚΤ για την αγορά ομολόγων να παραχωρεί ως collateral τα κυβερνητικά ομόλογα και να λαμβάνει από εκεί χρηματοδότηση. Αυτό συνεπάγεται πως η πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας πρέπει να βρίσκεται σε θετική βαθμίδα ή να παραμείνει σε πρόγραμμα με θετική αξιολόγηση. Είναι σε θέση να ικανοποιήσει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες από τις χρηματαγορές με χαμηλό επιτόκιο χωρίς να ρισκάρει την οικονομία, τις τράπεζες και τη χρηματοδότηση και να μην χρειάζεται την ΕΚΤ;
Για όλα αυτά υπάρχουν απαντήσεις, επόμενες κινήσεις και ημερομηνία για την έξοδο. Αν τα μηνύματα που λαμβάνονται από τις διεθνείς αγορές είναι ικανοποιητικά για την πρόοδο και την αξιοπιστία της χώρας, τότε ‘go ahead’. Αν όμως η Ελλάδα δεν τα καταφέρει, ή εάν υπάρξει μια αρνητική εξέλιξη που να καταστήσει πιο δισταχτικές τις αγορές να δανείζουν κράτη της Ευρωζώνης και ειδικά τα μικρά, τότε ο Χάρης πρέπει να αναδιπλωθεί και να περιμένει.
Η έξοδος από το Μνημόνιο και τις αγορές δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι το μεγαλύτερο στοίχημα μετά το 2013.
2016
Αποπληρωμές χρέους: 749 εκατ. ευρώ
Δημοσιονομικές ανάγκες: 62 εκατ. ευρώ
2017
Αποπληρωμές χρέους: 1.549 εκατ.ευρώ
Δημοσιονομικές ανάγκες: 67 εκατ. ευρώ
25 Φεβρουαρίου 2016
Λήγει ευρωπαϊκό χρεόγραφο 170 εκ. ευρώ.
- Η αποπληρωμή του ομολόγου θα προέλθει από χρήματα του Μνημονίου
- Το Μνημόνιο θα καλύψει και το δημοσιονομικό κενό του 2015 (130 εκ. ευρώ).
- Το 2016 λήγει εσωτερικό χρέος 361 εκ. ευρώ και δάνεια 205 εκ. ευρώ
- Το 2017 λήγει εσωτερικό χρέος 628 εκ. ευρώ και δάνεια 157 εκ. ευρώ