Ελλάδα: Σωτήρια η πώληση των υποκαταστημάτων
- Εφιαλτικές στιγμές αν δεν πωλούνταν τα υποκαταστήματα στην Ελλάδα
- Οι κύπριοι φορολογούμενοι θα φορτώνονταν άλλη μια «τρύπα» 3 δις ευρώ
Της Χρύσως Αντωνιάδου
Μια «τρύπα» 3 δις ευρώ θα «φορτωνόταν» η Κύπρος, σε περίπτωση που οι κυπριακές τράπεζες συντηρούσαν μέχρι σήμερα τα υποκαταστήματά τους στην Ελλάδα.
Η μεγάλη κρίση των τελευταίων ημερών επαναφέρει στην επιφάνεια το θέμα της αμφισβητούμενης πώλησης των ελληνικών υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών. Η πώληση τέθηκε από την Ε.Ε. ως προϋπόθεση για την έγκριση του «πακέτου» βοήθειας προς την Κύπρο.
Τεχνοκράτες των τραπεζών που έζησαν εκείνες τις εφιαλτικές στιγμές του «κουρέματος» και τις δύσκολες μέρες που πέρασε το χρηματοπιστωτικό σύστημα πριν τις αποφάσεις του Eurogroup σχολιάζουν πως «εάν αυτή τη στιγμή τα υποκαταστήματα των τραπεζών λειτουργούσαν στην Ελλάδα, θα ήταν ένας πραγματικός εφιάλτης».
«Φόρτωμα»
Πρόσθεταν πως κάτι τέτοιο όχι μόνο θα παρέσυρε τις θυγατρικές τράπεζες της Κύπρου αλλά θα «φόρτωνε» τους κύπριους φορολογούμενους με πρόσθετα 3 δις ευρώ, τόσα όσα αποτιμήθηκε η αξία των υποκαταστημάτων.
Ωστόσο, ο μεγαλύτερος εφιάλτης θα ήταν ο κίνδυνος καταταχθούν ως αφερέγγυες οι τράπεζες, όπως απειλείται αυτή τη φορά το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα.
Επαφές
Ενημερωτικά και αρχειακούς λόγους, αναφέρουμε πως μεταξύ 11 και της 13 Μαρτίου 2013 πραγματοποιήθηκαν επαφές της Κεντρικής Τράπεζας και του Υπουργείου Οικονομικών της Κύπρου με την Τράπεζα της Ελλάδας και το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, στην παρουσία εκπροσώπων της Τρόικας της Κύπρου και της Ελλάδας.
Από τις επαφές αυτές πρόεκυψε χάσμα μεταξύ των δύο μερών. Τότε παρενέβη η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθορίζοντας το πλαίσιο όρων πώλησης, το οποίο περιλάμβανε το τίμημα πώλησης και την αξία αποτίμησης των δανείων.
Τα δάνεια αποτιμήθηκαν, λαμβάνοντας υπόψη τις αναμενόμενες ζημιές που υπολόγισε η PIMCO κάτω από το ακραίο σενάριο. Η αποτίμηση των δανείων, κάτω από το ακραίο σενάριο, είχε χρησιμοποιηθεί και σε άλλες πρόσφατες εξαγορές τραπεζών στην Ελλάδα.
Με τους όρους πώλησης συμφώνησε και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου αφού, υπό τις περιστάσεις, ήταν το καλύτερο που μπορούσε να επιτευχθεί. Το τίμημα και οι όροι πώλησης επικυρώθηκαν σε πολιτικό επίπεδο μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας στο πλαίσιο των δύο Eurogroup του Μαρτίου, ως μέρος της τελικής συμφωνίας.
Τίμημα πώλησης
Μετά από πολιτική παρέμβαση, επιτεύχθηκε βελτίωση στο τίμημα πώλησης σε σχέση με τη συμφωνία στο πρώτο Eurogroup. Οι πραγματοποιηθείσες ζημιές που αφορούσαν το δανειακό χαρτοφυλάκιο που πωλήθηκε δεν επηρέασε το κεφαλαιακό έλλειμμα των τραπεζών καθώς αυτές περιλαμβάνονταν στους υπολογισμούς της PIMCO.
Οι τράπεζες θα έπρεπε ούτως ή άλλως να εξεύρουν τα αντίστοιχα κεφάλαια για να καλύψουν τις ζημιές αυτές.
Η επιλογή της Τράπεζας Πειραιώς, ως ο αγοραστής, έγινε από το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας το οποίο κατέβαλε στον αγοραστή τα απαιτούμενα κεφάλαια που προέκυψαν από την εξαγορά αυτή. Όπως ανακοινώθηκε κατ’ επανάληψη και δηλώθηκε σε διάφορες Επιτροπές, η Κύπρος δεν είχε καμία ανάμιξη στην επιλογή του αγοραστή. Για την κυπριακή πλευρά δεν υπήρχε καμία διαφορά μεταξύ των υποψήφιων αγοραστών καθώς οι όροι πώλησης ήταν συμφωνημένοι και δεν διαφοροποιούνταν ανάλογα με τον αγοραστή.
Συνομολόγηση νομικού εγγράφου
Μεταξύ της 23ης και 26ης Μαρτίου, 2013 έγιναν διαπραγματεύσεις από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου με εκπροσώπους της Τράπεζας Πειραιώς οι οποίες αφορούσαν τη συνομολόγηση του νομικού εγγράφου για τη συμφωνία πώλησης των ελληνικών υποκαταστημάτων και όχι το τίμημα και τους όρους της πώλησης οι οποίοι ήταν δεδομένοι και για τον αγοραστή και για τον πωλητή.
Τα δύο συμβόλαια για την Τράπεζα Κύπρου και τη Λαϊκή Τράπεζα υπογράφηκαν από τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Δρα Πανίκο Δημητριάδη, υπό την ιδιότητά του ως επικεφαλής της Αρχής Εξυγίανσης.
Εκ μέρους της Ελληνικής Τράπεζας, υπόγραψαν εξουσιοδοτημένοι αξιωματούχοι μετά από απόφαση του Διοικητικού της Συμβουλίου.
Σύμφωνα με κατ’ επανάληψη δηλώσεις, η Κεντρική Tράπεζα συμφώνησε με την πώληση αυτή καθώς, κάτω από τις συνθήκες τις οποίες επιβλήθηκε, δεν υπήρχε άλλη εναλλακτική λύση.
Το θέμα της πώλησης των ελληνικών υποκαταστημάτων είχε τεθεί ως προϋπόθεση για την έγκριση του πακέτου στήριξης και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε στις 21 Μαρτίου, 2013 την απόφασή της να παγοποιήσει, μέχρι τις 25 Μαρτίου 2013, τον ELA στο επίπεδο που ήταν τότε. Μάλιστα η συνέχιση της παροχής του θα εξεταζόταν μόνον αν υπήρχε πρόγραμμα στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το οποίο θα παρείχε διαβεβαιώσεις για τη φερεγγυότητα των τραπεζών.
Κατάρρευση
Με τις αποφάσεις αυτές οι τράπεζες που θα στηρίζονταν στον ELA δεν θα μπορούσαν να λάβουν επιπρόσθετη ρευστότητα και σε περίπτωση απόσυρσης καταθέσεων τις οποίες δεν θα μπορούσαν να πληρώσουν, θα κατέρρεαν και θα ενεργοποιείτο το Ταμείο Προστασίας Καταθέσεων για να πληρώσει τους ασφαλισμένους καταθέτες με ολέθριες συνέπειες σε όλο το τραπεζικό σύστημα και στην ίδια τη Κυβέρνηση.
Από τη στιγμή που η Κύπρος θα προχωρούσε με συνεισφορά των ανασφάλιστων καταθετών στην ανακεφαλαιοποίηση των δύο τραπεζών, τα υποκαταστήματα στην Ελλάδα δεν θα μπορούσαν να ξανανοίξουν.
Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου είχε εξηγήσει πως «δεν θα είχε τη δυνατότητα να επιβάλει σε αυτά περιορισμούς στη διακίνηση κεφαλαίων, θα υπήρχαν μαζικές αποσύρσεις καταθέσεων με αποτέλεσμα την κατάρρευση των τραπεζών και την ενεργοποίηση του Ταμείου Προστασίας Καταθέσεων της Κύπρου».
Οι ασφαλισμένες καταθέσεις στα ελληνικά υποκαταστήματα των κυπριακών τραπεζών είχαν υπολογιστεί σε περίπου €9 δις.
Με την πώληση των ελληνικών υποκαταστημάτων των κυπριακών Τραπεζών τερματίστηκε και η αρνητική αλληλεπίδραση που υπήρχε μεταξύ των οικονομιών των δύο χωρών και επιτεύχθηκε η άμεση σμίκρυνση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος κατά περίπου 130% του ΑΕΠ της Κύπρου.
Οι απώλειες των 4 δις
Να σημειωθεί πως οι ισολογισμοί των τριών τραπεζών: της Λαϊκής, της Ελληνικής και της Τράπεζας Κύπρου, έφθασαν στο οκταπλάσιο του ΑΕΠ της χώρας. Με το πρώτο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους οι τράπεζες δέχθηκαν απώλειες 4 δις ευρώ στις κυπριακές, 1/4 του ΑΕΠ της χώρας.
Η καθαρή αξία των τραπεζών (net asset value) υπολογίστηκε από την Κεντρική τράπεζα της Κύπρου σε σχεδόν 8 δις ευρώ. Σύμφωνα με όσα κατέθεσαν αργότερα στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής στελέχη της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, η πρόταση των μεσολαβητών υποτίμησε συστηματικά την αξία των υποκαταστημάτων στην Ελλάδα.
Έτσι, η αξία των περιουσιακών στοιχείων που πωλήθηκαν αποτιμήθηκε στα 3 δις ευρώ. Οι κυπριακές τράπεζες υποχρεώθηκαν να δώσουν τα ελληνικά τους υποκαταστήματα στην τιμή των 524 εκατομμυρίων ευρώ.
Η Τράπεζα Πειραιώς αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις όλων των καταθέσεων που, στις 15 Μαρτίου του 2013, σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής Θεσμών της Κύπρου ανερχόταν σε 15 δις ευρώ.