Εφιάλτης το … ξημέρωμα για την Ελλάδα
«Ναι» ή «όχι», η Ελλάδα καταρρέει
- Αναζητούνται στηρίξεις για το χρηματοπιστωτικό σύστημα
- Ο Μάριο Ντράγκι αποφασίζει για ευθανασία ή παράταση ζωής
- Τραγική η επόμενη μέρα για τις τράπεζες από τη φυγή καταθέσεων
- Αυξάνεται η πιθανότητα για «κούρεμα» καταθέσεων, ανάγκη γι’ αναδιαρθρώσεις και ανακεφαλαιοποίηση
Της Χρύσως Αντωνιάδου
O ελληνικός λαός αφήνει πίσω του την οργή, την κόπωση, την εξαθλίωση, συγκεντρώνει δυνάμεις και προσέρχεται σήμερα στις κάλπες για να δώσει την ψήφο του. Ίσως μια από τις σημαντικότερες ψήφους στην ιστορία του, που θα καθορίσει το παρόν του και το μέλλον των παιδιών και των εγγονιών του.
Οι πολίτες κρατούν στα χέρια τους μια πυρηνική βόμβα που κινδυνεύει να εκτιναχθεί μέσα στα χέρια τους, να παρασύρει ολόκληρη την Ελλάδα και να την απομονώσει απ’ τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά ταυτόχρονα να κλυδωνίσει την Ευρώπη με πιθανές παρενέργειες και αλλού. Ίσως και να εκθρονίσει τους πολιτικούς της λιτότητας και να αλλάξει το σκηνικό στην Ευρώπη. Ακόμη και οι καλύτεροι αναλυτές δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν μετά βεβαιότητας πώς και πόσο.
Το σημερινό δημοψήφισμα πραγματοποιείται μέσα από δυο σημαντικές παραμέτρους, με εν πολλοίς αστήρικτα επιχειρήματα, που μόνο οι εξελίξεις των ημερών θα επιβεβαιώσουν ή θα διαψεύσουν:
Το μεγάλο δίλημμα
Ένα ισχυρό «Όχι», εξηγούν οι οπαδοί του, θα οδηγήσει μακροπρόθεσμα την Ελλάδα σε καλύτερες μέρες, μακριά από τη λιτότητα.
Ένα ισχυρό «Ναι», προτείνουν οι θιασώτες του, θα τη διατηρήσει στη ζώνη του ευρώ και θα τη στηρίξει, σε μια προσπάθεια να κλείσει μια συμφωνία με τους Θεσμούς.
Στην ουσία είτε η ψήφος του «ναι» είτε η ψήφος του «όχι», δεν έχει καμιά απολύτως αξία εάν δεν γίνουν εκατέρωθεν υποχωρήσεις, και από εκείνους που θα …συντηρήσουν την Ελλάδα στηρίζοντάς την γι’ άλλη μια φορά οικονομικά, αλλά και από εκείνους που έχουν υποχρέωση, εφόσον ζητούν στήριξη, να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις.
Οι Έλληνες προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για να επιλέξουν μεταξύ ενός ολέθριου «Όχι» και ενός κακού και οδυνηρού «Ναι».
Το πρώτο, αυτό της καταστροφής, θέτει εκ των πραγμάτων την Ελλάδα, στο άμεσο μέλλον, εκτός ευρώ. Τώρα, τουλάχιστον από όσα διατείνεται ο Αλέξης Τσίπρας και η Κυβέρνησή του, η Ελλάδα παραμένει στο ευρώ όχι μόνο γιατί το θέλει αλλά και επειδή οι κοινοτικοί κανονισμοί δεν προνοούν την έξοδο.
Ωστόσο οι επόμενες μέρες θα κρίνουν καταλυτικά το μέλλον, καθώς η Ελλάδα παραλύει στραγγισμένη από ρευστό, και με τράπεζες που βρίσκονται με το ένα πόδι στην κατηγορία «αφερέγγυες». Θέλει ο Τσίπρας να κλείσει συμφωνία με τους όρους των δανειστών; Ποια θα είναι η στάση του εάν οι δανειστές δεν κάνουν πίσω, δεν βάλουν νερό στο κρασί τους και δεν χαλαρώσουν τις πολιτικές λιτότητας;
Πώς θα μπορέσει να βγει από το χάος στο εσωτερικό μέτωπο καθώς ξέρει και ο ίδιος ότι με ένα πάτημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ή μια μικρή κίνησή της, παραλύει το ελληνικό κράτος;
Μέχρι στιγμής ούτε και ο ίδιος μπορεί να απαντήσει στο ερώτημα αυτό, εκτός από τη σταθερή θέση του που διατηρεί τις τελευταίες μέρες, ότι «η Ελλάδα θα παραμείνει στο ευρώ».
Φεύγει ή μένει
Ένα «Ναι» από τον ελληνικό λαό αλλάζει το σκηνικό, τουλάχιστον στην πολιτική σκηνή. Οι εκτιμήσεις φέρουν τον Τσίπρα να φεύγει και μια νέα κυβέρνηση, μεταβατική ή εκλελεγμένη, υποχρεούται, σε χρόνο ρεκόρ, να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις.
Εδώ το ζητούμενο είναι η συνέχιση των σκληρών μέτρων λιτότητας, μεταρρυθμίσεων, διαρκούς δημοσιονομικής προσαρμογής, επιστροφής στις μνημονιακές συνταγές που θα συντηρήσουν και θα επαυξήσουν το οικονομικό και κοινωνικό ταρακούνημα. Ποιος μπορεί να πάρει μια τέτοια ευθύνη;
Κι, όμως, μακριά από πολιτικές και κομματικές τοποθετήσεις, υπάρχει η τεχνοκρατική πτυχή, πολλοί είναι εκείνοι που ισχυρίζονται πως απέτυχε πλήρως, ότι τουλάχιστον η Ελλάδα θα παραμείνει στην Ευρώπη, έστω κι ως ο φτωχός συγγενής.
Τις τελευταίες μέρες κορυφώθηκαν τα μηνύματα και οι προειδοποιήσεις, άλλοτε ακραίες και άλλοτε πιο συγκαταβατικές. Λίγα εικοσιτετράωρα πριν το δημοψήφισμα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) στο οποίο η Ελλάδα χρωστά τα περισσότερα χρήματα, έδωσε το στίγμα της χρεωκοπίας τής χώρας.
Τις πρωινές ώρες προχθές, ενημερώνει την Ελλάδα ότι θέτει τη χώρα σε καθεστώς πτώχευσης μετά τη λήξη της ισχύος του ελληνικού προγράμματος και την ταυτόχρονη αθέτηση της πληρωμής προς το ΔΝΤ. Η προειδοποίηση αυτή θέτει την Ελλάδα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης καθώς ανά πάσα στιγμή μπορεί να καταρρεύσουν τα ελληνικά ομόλογα και να καταστούν ληξιπρόθεσμα.
Ομόλογα σε ιδιώτες
Πέραν των ομολόγων που κρατά το Ταμείο, άλλα 130 δις ευρώ βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών, που με μια κίνησή τους, εκτινάσσουν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, την ελληνική οικονομία, ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Μια τέτοια κίνηση θα αναγκάσει την Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας να τυπώσει νόμισμα και στην πράξη την οδηγεί στην επόμενη μέρα, τη μέρα του νέου νομίσματος ή όπως άλλως θα λέγεται νέα δραχμή. Μια νέα σελίδα ανοίγει για την Ελλάδα. Τα όνειρα εξανεμίζονται ή γίνονται πραγματικότητα;
Ο Μάριο πατά το κουμπί
Το κουμπί της ατομικής βόμβας, για την επόμενη μέρα, βρίσκεται στα χέρια του Ιταλού Προέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, που αναμένεται να αποφασίσει εάν θα ανοίξει τον δρόμο για κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος στην Ελλάδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ευρωζώνη κι άλλα κράτη – μέλη της που βρίσκονται επίσης σε μια λεπτή κλωστή, ή θα δώσει άλλη μια ανάσα μέχρι να τρέξουν τα γεγονότα.
Όποιο και να είναι το αποτέλεσμα οι ενέργειες πρέπει να είναι στη βάση της στρατηγικής των …καταδρομών, δηλαδή άμεσες και συντονισμένες, για να προβλεφθούν τα απρόβλεπτα αλλά και προβλεπόμενα. Η πρώτη κίνηση είναι και η πιο οδυνηρή. Εάν η ΕΚΤ τερματίσει τη διοχέτευση ρευστού, ο ELA ήδη σταμάτησε να διοχετεύεται, και επιχειρηθεί άνοιγμα των τραπεζών, το χρηματοπιστωτικό σύστημα κλονίζεται. Ήδη, η ΕΚΤ έχει θέσει σαφώς πως εάν δεν υπάρξει πρόοδος στις διαπραγματεύσεις και συμφωνία, δεν θα δώσει στην Ελλάδα χρήματα έκτακτης ανάγκης.
Το καλύτερο σενάριο εκτιμά πως αν επικρατήσει το «Ναι», οι τράπεζες θα ανοίξουν εάν πάμε σε συμφωνία εντός των ημερών, παρόλο που αυστηρά ομιλούντες πιστεύεται πως οι τράπεζες θα μείνουν κλειστές σύμφωνα με τα μοντέλοο Κύπρου.
Πώς θα ενεργήσουν οι καταθέτες
Σε όλα αυτά μπαίνει και η σφήνα των πολιτικών αναταράξεων και της πιθανότητας εκλογών. Σε αυτήν την περίπτωση είναι δύσκολο να προβλεφθούν οι ενέργειες της ΕΚΤ, αν και ενδέχεται να συνεχίσει το «πάγωμα» των πιστώσεων μέχρι να προκύψει νέα σταθερή κυβέρνηση.
Πώς θα αντιδράσουν οι καταθέτες μόλις ανοίξουν οι τράπεζες; Το ρευστό έχει στερέψει και ο εφοδιασμός των ΑΤΜ φτάνει μέχρι την Τρίτη ή Τετάρτη. Το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων της Ελλάδας ανέρχεται σε 3 δις ευρώ, και εκτιμάται πως δεν θα μπορέσει να αντιδράσει και να καλύψει τους καταθέτες σε περίπτωση μίας τραπεζικής κατάρρευσης.
Ήδη, οι μεγάλοι καταθέτες φυγάδευσαν τα χρήματά τους στο εξωτερικό και άλλοι, μια μεγάλη πλειοψηφία στα σπίτια τους, φοβούμενοι πως θα τους παρασύρει το πείραμα της Κύπρου.
Εκείνοι που θα την πληρώσουν, μια και οι καταθέσεις των 100. 000 έκαναν φτερά είναι οι μικροί καταθέτες, οι μικρές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που διαθέτουν μικρά ποσά, όσα τους απέμειναν. Οι μικροί καταθέτες, σύμφωνα και με την έγκυρη βρετανική εφημερίδα Financial Times, θα είναι μέρος μίας ανακεφαλαιοποίησης ή ακόμη όπως τον ερμηνεύουν, ενός εφάπαξ φόρου.
Εδώ βρίσκεται το πιο εφιαλτικό κεφάλαιο. Όταν οι τράπεζες επαναρχίσουν τη λειτουργία τους, οι πολίτες θα έχουν δικαίωμα να αποσύρουν τις καταθέσεις του. Όμως, πώς θα καλυφθούν όλοι με 1 δις ευρώ που έχει απομείνει στα ταμεία των τραπεζών; Από την άλλη τι θα γίνει εάν οι τράπεζες δεν ανοίξουν, καθώς η ΕΚΤ θα ήθελε να δει δείγματα σταθερότητας και ουσιαστικής προόδου στο σύστημα;
Ανακεφαλαιοποίηση και αναδιάρθρωση
Όλα είναι ανοικτά, όπως ανοικτό και κρίσιμο είναι το θέμα της ενδεχόμενης ανακεφαλαιοποίησης ή αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος, στο πρότυπο της Κύπρου. Μια αναδιάρθρωση μπορεί να γίνει από τους καταθέτες, όπως έγινε στην Κύπρο, που μετατρέπονται σε μετόχους της τράπεζας. Στην περίπτωση της Ελλάδας όμως, τι θα πάρεις από τον μη έχοντα από τη στιγμή που ξεζούμισαν το τραπεζικό σύστημα; Όπως στην αναδιάρθρωση, έτσι και στην ανακεφαλαιοποίηση οι τράπεζες πρέπει να δανειστούν χρήματα, τα οποία εάν δεν καταφέρουν να λάβουν από τους Θεσμούς, θα πρέπει να τα βρουν με άλλο τρόπο. Άρα, σε πρώτη φάση χτυπούν τις καταθέσεις, κουρεύοντάς τις.
Η μεγαλύτερη πρόκληση από Δευτέρας είναι λοιπόν, οι κινήσεις της ΕΚΤ. Αν κινηθεί κλείνοντας διά παντός τη βρύση της ρευστότητας, οι τράπεζες δεν θα μπορούν να πληρώσουν τους καταθέτες, αποσύρονται τα colleteral των τραπεζών και τότε η κατάρρευση είναι προ των πυλών. Οι προκλήσεις είναι δυο και θα τεθούν άμεσα:
- επαναλειτουργία του τραπεζικού συστήματος με την οικονομική στήριξη των πιστωτών
- εισαγωγή νέου νομίσματος και επιστροφή στη δραχμή.
«Κούρεμα» άνω των 8.000 ευρώ
Όπως κατ’ επανάληψη γράφουν οι Financial Times, ίσως η μοναδική έγκυρη πηγή πληροφόρησης που ήταν πιο κοντά στις εκτιμήσεις της για το «κούρεμα» των καταθέσεων στην Κύπρο, σε νέο δημοσίευμά της χθες επιμένει στο σχέδιο για «κούρεμα» τουλάχιστον κατά 30% στις καταθέσεις πάνω από τις 8.000 ευρώ, για τουλάχιστον μία τράπεζα.
Το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα δεν κατονομάζεται αλλά, όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις και δεδομένου ότι οι τράπεζες είναι συστημικές, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα τραβήξει κάτω ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα στην Ελλάδα. Τι θα γίνει για τις ελληνικές τράπεζες στην Κύπρο που, παρόλο που είναι κυπριακές, έχουν στενές σχέσεις με τις ελληνικές;Το «κλειδί» βρίσκεται στη λέξη ανακεφαλαιοποίηση και πόσο θα επηρεαστούν από το όλο τράνταγμα του συστήματος. Το επόμενο ζητούμενο είναι ποιος θα πληρώσει.
Ήδη, οι Financial Times αναφέρονται στις ελληνικές τράπεζες και κάνουν τον παραλληλισμό με την Κύπρο, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να εφαρμοστεί ένα πλάνο ως μέρος μίας ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, η οποία θα έβρισκε σύμφωνους και τους δανειστές.
Το άκρως ανησυχητικό της υπόθεσης είναι πως «το «κούρεμα» θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο μίας συνολικής αναδιάρθρωσης του τραπεζικού τομέα, αφότου η Ελλάδα επιστρέψει σε πρόγραμμα διάσωσης», σχολιάζοντας πως «δεν είναι κάτι που πρόκειται να συμβεί αμέσως».
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ
- Εφάπαξ υποτίμηση 50% των περιουσιακών στοιχείων
- Μειώνεται η αγοραστική δύναμη της δραχμής από τον πληθωρισμό και την υποτίμηση
- Δημιουργούνται χρέη 2,5 φορές υψηλότερα, σε βάθος 5ετίας.
- Ελάχιστος πληθωρισμός 10%-20% ετησίως που θα τροφοδοτεί την υποτίμηση του νομίσματος
- Μειώνεται κατα 40% η αγοραστική δύναμη των καταθέσεων
ΧΡΕΗ ΑΠΟ ΔΑΝΕΙΑ
- Τα δάνεια δεν χαρίζονται, εκτός κι αν αποφασίσουν οι πιστωτές, όχι όμως τώρα
- Τα δάνεια σε συνάλλαγμα εξακολουθούν να οφείλονται σε συνάλλαγμα
- To δημόσιο χρέος – δάνεια τα οποία διέπονται από το ελληνικό δίκαιο, είναι δυνατό να μετατραπούν σε δραχμές
- Το κεφάλαιο του χρέους αυξάνεται σε συνάρτηση με την υποτίμηση του νομίσματος
- Μια υποτίμηση 150% σε βάθος 5 χρόνων αυξάνει το κεφάλαιο των δανείων κατά 2,5 φορές υψηλότερο.
ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ
- Μετατρέπονται σε δραχμές
- Υποτιμάται η δραχμή, ίση με την απωλεσθείσα αγοραστική δύναμη
- Σε βάθος 5ετίας – σύμφωνα με την εκτιμώμενη σχέση 2,5 προς 1 – η αγοραστική δύναμη των καταθέσεων μειώνεται κατά 40%.
ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
- Βιώσιμες μόνο ανακεφαλαιοποιημένες
- Εξανεμίζονται οι καταθέσεις
- Το «κούρεμα» των καταθέσεων αναπόφευκτο
- Τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια «κοκκινίζουν» και παραμένουν «κόκκινα»
- Οι επιχειρήσεις – οφειλέτες δεν έχουν έσοδα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους
- Οι ιδιώτες οφειλέτες δεν έχουν επίσης έσοδα
- Οι ελληνικές τράπεζες δεν θα είναι «φερέγγυες»
- Το κράτος δεν θα μπορεί να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες
- Ψηλά επιτόκια δανεισμού
- Ακριβή η χρηματοδότηση