Chryso Antoniadou

 

ΟΙ ΠΛΗΡΩΜΕΣ

• Αποζημιώσεις για περιουσίες
• Έργα υποδομής
• Εναρμόνισης τ/κ με το κοινοτικό κεκτημένο
• Βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των τ/κ
• Δαπάνες συντήρησης της δημόσιας υπηρεσίας

 

O Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί βολτάρουν στην οδό Λήδρας, πίνουν τον καφέ τους, συνομιλούν σαν δυο παλιοί καλοί φίλοι. Υπάρχουν ακόμη πολλά που τους χωρίζουν.

Οι Βαρωσιώτες ατενίζουν από μακριά την πόλη τους, αναπολούν τις όμορφες μέρες στο Βαρώσι και συλλογίζονται ποια είναι η αλήθεια και ποιο το ψέμα. «Θα ανοίξει το Βαρώσι, θα αρχίσει η ανοικοδόμηση, ή άλλο ένα πυροτέχνημα για χάρη των συνομιλιών».

Οι Κερυνιώτες κουράστηκαν να ακούνε τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα. Ξέρουν πως μόνο με θαύμα θα επιστρέψουν στα πάτρια εδάφη! Πολλοί πιστεύουν ακόμη στα θαύματα.

Ο κυπριακός λαός βαρέθηκε. Τα κουρέματα α λα Γιούρογκρουπ και τις παρενέργειες των … θεραπειών των δανειστών. Ξηλώθηκε το χρηματοπιστωτικό σύστημα, έκλεισε η Λαϊκή Τράπεζα, απειλήθηκε με κατάρρευση η Τράπεζα Κύπρου, ο Συνεργατισμός πέρασε δύσκολες μέρες.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Αναστασιάδης δίνει ελπίδες για επάνοδο της ευημερίας σε μια ενωμένη Κύπρο. Φρούδες ελπίδες ή μια νέα πραγματικότητα; Το κυπριακό οδεύει προς λύση. Εδώ και 40 χρόνια ο λαός ακούει τα ίδια και τα ίδια και περιμένει…

Οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη και ουδείς μπορεί να προβλέψει το αποτέλεσμα. Όμως, πέραν από τις συνταγματικές και άλλες δομές ενός κράτους, υπάρχει και η οικονομική διάρθρωση. Ποια θα είναι η νέα Κύπρος, το νομικό πλαίσιο που θα διέπει την οικονομική πολική και την οικονομική δραστηριότητα, το φορολογικό καθεστώς, τις κρατικές δαπάνες, τον τρόπο που θα λαμβάνονται οι αποφάσεις σε σχέση με την οικονομία; Πόσα και ποιος θα πληρώσει τον τελικό λογαριασμό;

Οι πολιτικοί μαγειρεύουν τη λύση του κυπριακού και οι οικονομολόγοι συλλογίζονται και υποθέτουν μόνο για τις επιπτώσεις του νέου μοντέλου στην οικονομία. Ποιο είναι τα μοντέλο που προωθείται και πόσο θα στοιχίσει; Η μόνη απάντηση που είναι σίγουρη είναι «Διζωνική Δικοινοτική Συνομοσπονδία».

Λογαριασμός λύσης 33 δις ευρώ

Τα σενάρια για το οικονομικό σχήμα της λύσης δίνουν και παίρνουν. Καμιά επίσημη πληροφόρηση. Οι οικονομολόγοι και οι οικονομικοί αναλυτές θεωρούν πως τα οικονομικά ζητήματα της νέας Ομόσπονδης Κύπρου θα είναι στη βάση του σχεδίου Ανάν. Αναμένουν… Τι; Να βγει φως από την άκρη της σήραγγας, επικεντρωμένοι στα δεδομένα και στους υπολογισμούς που έγιναν το 2004, και αναθεωρώντάς τους προς τα πάνω. Το 2004 οι αξιόπιστες μετρήσεις για το κόστος της λύσης, έφερναν τον τελικό λογαριασμό στις 16 δις κυπριακές λίρες (26 δις ευρώ). Αναπροσαρμοσμένος ο μαγικός αυτός αριθμός λαμβάνοντας υπόψη την αύξηση του πληθωρισμού (περίπου 27%) και βάσει των στοιχείων που είναι σε γνώση μας, το κόστος αυξάνεται στα 33 περίπου δις ευρώ.

Τι περιλαμβάνεται σε αυτόν τον αριθμό – το κόστος της λύσης;

• Οι αποζημιώσεις προς τους πρόσφυγες που δεν θα επιστρέψουν
• το κόστος των έργων υποδομής που θα απαιτηθούν
• το κόστος της εναρμόνισης του τ/κ κρατιδίου με το κοινοτικό κεκτημένο
• το κόστος βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των τ/κ και τις δαπάνες συντήρησης της δημόσιας υπηρεσίας.

Όλα αυτά υπό την προϋπόθεση πως το κράτος θα είναι λειτουργικό, θα υπάρχει σταθερότητα και θα λειτουργεί χωρίς οποιαδήποτε αδιέξοδα.

 

ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΕΝΩΣΗΣ:

• Απελευθέρωση δαπανών από την άμυνα
• Διεύρυνση του μεγέθους της αγοράς
• Διοχέτευση αγαθών σε ολόκληρη την Κύπρο
• Θετικές επιπτώσεις στον τουρισμό από το άνοιγμα της Αμμοχώστου
• Οργασμός οικοδομικών εργασιών
• Διεύρυνση του αριθμού των χωρών που θα συνάπτουν εμπορικές σχέσεις με το ομόσπονδο κράτος
• Μεγαλύτερη πρόσβαση σε προγράμματα της Ε.Ε.

H συντήρηση του τρικέφαλου κράτου

Με απλά λόγια η Ομόσπονδη Κύπρος θα συντηρεί ένα τρικέφαλο κράτος, στο οποίο οι ισχυρισμοί περί ανόδου των κυβερνητικών δαπανών τρομάζουν τους θεματοφύλακες του προϋπολογισμού. Η πραγματικότητα αυτή τη στιγμή δεν είναι τόσο τρομακτική. Οι κρατικές δαπάνες στην Κυπριακή Δημοκρατία ανέρχονται στο 42% (και καταβάλλονται προσπάθειες για μείωσή τους) και στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου στο 40%. Είναι υπό διαχείριση αλλά ταυτόχρονα και ανησυχητικές – καθώς καταδεικνύεται ότι οι δαπάνες για λειτουργία της κρατικής μηχανής στο ψευδοκράτος είναι σχετικά ψηλές σε σχέση με το μέγεθός του. Τι θα γίνει εάν οι κρατικές δαπάνες προσεγγίσουν ή ξεπεράσουν το 50%; Προς το παρόν τα στοιχεία φιλτράρονται αλλά παραμένουν εκεί για να προειδοποιούν για τα οικονομικά που έρχονται…

Ήδη, η κυπριακή οικονομία βρίσκεται επί ξηρού ακμής. Πώς θα λειτουργεί το τρικέφαλο κράτος και πώς θα γίνεται η διαχείριση των προβλημάτων και αδιεξόδων που θα δημιουργούνται από τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων; Σκέφτηκαν πώς θα συγκλίνουν το βιοτικό επίπεδο των δυο κρατιδίων που δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να λειτουργήσουν οι νόμοι της αγοράς και της οικονομίας;

Τα ερωτήματα είναι πολλά και προς το παρόν οι απαντήσεις λίγες. Οι πληροφορίες για το νέο οικονομικό μοντέλο είναι ακόμη συγκεχυμένες και δυσκολεύουν την εξαγωγή τεκμηριωμένων συμπερασμάτων για όλες τις οικονομικές πτυχές. Η Κυπριακή Δημοκρατία λειτουργεί κάτω από μνημονιακή σύμβαση και οι μετρήσεις γίνονται μόνο στη βάση των υφιστάμενων δεδομένων. Τα υπόλοιπα βρίσκονται στα συρτάρια των τεχνοκρατών, αναμένοντας οδηγίες και νέα δεδομένα για να επικαιροποιηθούν.

Τα υπέρ και τα κατά

Πάντως, ακόμη και οι οικονομολόγοι που ενδιέτριψαν με μελέτες τους στα οικονομικά της λύσης, είναι διστακτικοί στην ανάλυση των επιμέρους πτυχών της αυτή τη στιγμή, στα υπέρ και τα κατά, ακόμη κι αν ξέρουν πάνω κάτω το μοντέλο της.

Όσοι τολμούν να μελετήσουν τα ζητήματα αυτά και τις πτυχές τους, βασίζονται στο γνωστό μοντέλο του σχεδίου Ανάν, θεωρώντας πως οι εξελίξεις θα επιβεβαιώσουν τους υπολογισμούς τους.

Το σίγουρο είναι πως η νέα Κύπρος θα βασίζεται σε τρία δημοσιονομικά συστήματα που θα χρηματοδοτούνται από τον άγνωστο Χ. Θα υπάρξουν δεσμεύσεις από διεθνείς δωρητές, νέοι δανειστές, θα συνεχιστεί η εφαρμογή της Συνθήκης του Μάαστριχτ και πώς; Θέματα ανοικτά στηριζόμενα σε διαβεβαιώσεις πως όλοι θα βοηθήσουν…

Η πορεία προς την ανοικοδόμηση των κατεχομένων συνεπάγεται μεγάλες επενδύσεις, νέες θέσεις εργασίας και ώθηση της οικονομίας. Εάν οι αποζημιώσεις για εθελοντικές ανταλλαγές περιουσιών προέλθουν από ξένα ταμεία οι επιπτώσεις θα είναι θετικές.

Ωστόσο το «κλειδί» είναι η διασφάλιση της λειτουργικότητας του νέου κράτους ώστε να εμπνέει εμπιστοσύνη και να δημιουργεί το αίσθημα της ασφάλειας.

 

Και οι οικονομολόγοι έχουν άποψη

Γι’ άλλη μια φορά οι οικονομολόγοι παίρνουν θέσεις. Η μια πλευρά μιλά για τρικέφαλο κράτος, που οδηγεί σε αύξηση των κρατικών δαπανών παρόλο που θα καλυφθούν από τις περικοπές των αμυντικών δαπανών, και το κόστος λειτουργίας του θα είναι μακροπρόθεσμα υπέρογκο. Τα ερωτήματά τους που ζητούν απαντήσεις επικεντρώνονται πάνω στα θέματα της σύγκλισης του βιοτικού επιπέδου των δυο συνιστώντων κρατιδίων και στην κάλυψη των δαπανών από την Ε.Ε. και τις επιχορηγήσεις των ε/κ. Η πλευρά αυτή διατείνεται πως τα προβλήματα που θα δημιουργηθούν λόγω της συνταγματικής δομής και της οικονομικής διάρθρωσης είναι ανυπέρβλητα και διατυπώνουν τις ανησυχίες τους για τις προοπτικές λειτουργικότητας.

Οι αισιόδοξοι οικονομολόγοι και οικονομικοί αναλυτές που βλέπουν τις συνολικές επιπτώσεις για την Κύπρο και δεν κολλούν στα δημοσιονομικά ζητήματα, υποβαθμίζουν τα αρνητικά και επικεντρώνονται στα θετικά, αναφέροντας πως όταν υπάρχει θέληση όλα ξεπερνιούνται. Έτσι αναβαθμίζουν οφέλη της επανένωσης των δυο οικονομιών όπως είναι η απελευθέρωση ποσών που δαπανούνται για την άμυνα, η διεύρυνση του μεγέθους της αγοράς, η διοχέτευση προϊόντων μικρών επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Κύπρο, οι θετικές επιπτώσεις στην αύξηση του τουριστικού ρεύματος από την εγκατάσταση, επιδιόρθωση ή και ανέγερση νέων ξενοδοχειακών και άλλων μονάδων στην Αμμόχωστο.

 

ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΥΟ ΚΡΑΤΙΔΙΑ

• Αυξάνονται τα περιουσιακά στοιχεία μερίδας ε/κ και τ/κ από την επιστροφή περιουσιών ή αποζημιώσεων
• Δημιουργείται θετική ψυχολογία για επενδυτές
• Παίρνει «ανάσες» ζωής ο οικοδομικός και κατασκευαστικός τομέας
• Προσελκύονται ξένες επενδύσεις και νέες επιχειρηματικές συνέργειες.

 

ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΟ Ε/Κ ΚΡΑΤΙΔΙΟ

• Ενισχύεται η πραγματική οικονομία
• Τονώνονται τομείς που βρίσκονται σε ύφεση
• Απορροφάται εργατικό δυναμικό γι’ απασχόληση
• Επανακάμπτει ο χρηματοπιστωτικός τομέας
• Γίνεται ευκολότερη η πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης
• Αυξάνεται η ζήτηση δανείων
• Δημιουργούνται νέες προοπτικές για τον τουρισμό
• Δημιουργούνται προοπτικές για άνοιγμα νέων αγορών

και οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία

 

 

 

ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΓΙΑ ΤΟ Τ/Κ ΚΡΑΤΙΔΙΟ

• Ανοίγουν οι συναλλαγές των τ/κ με ξένες χώρες (στον εμπορικό, τραπεζικό και τουριστικό τομέα).
• Αυξάνεται το τουριστικό ρεύμα
• Δημιουργούνται θετικές επιπτώσεις από το άνοιγμα του αεροδρομίου
• Ανοίγουν νέες θέσεις απασχόλησης
• Ανοίγει η πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης
• Δημιουργούνται νέοι κλάδοι που δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό από τους τ/κ

 

ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΗΣ ΛΥΣΗΣ

• Δημοσιονομικές «τρύπες» που καλείται να κλείσει η κεντρική ομοσπονδιακή κυβέρνηση
• Ενδεχόμενη παραβίαση των κανόνων της Ε.Ε.
• Τυχόν ελλειμματικοί προϋπολογισμοί 
• Πιθανή μετάδοση οικονομικής και πολιτικής αστάθειας από το ένα συνιστών κρατίδιο στο άλλο
• Δημοσιονομικά προβλήματα για την τ/κ οικονομία στο νέο συνιστών τ/κ κράτος (στην περίπτωση που λειτουργεί με έλλειμμα που καλύπτεται τώρα από την Τουρκία)
• Μη βιώσιμη τ/κ οικονομία λόγω της απεξάρτησης από την Τουρκία
• Χρέος κατεχομένων προς την Τουρκία
• Ενσωμάτωση «λερωμένων» τραπεζών στο δικό μας τραπεζικό σύστημα.

 

ΠΡΟΚΛΗΣΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΟΜΟΣΠΟΝΔΟΥ ΚΡΑΤΟΣ

• Δομικές αδυναμίες – αρνητικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά
• Απαγορευτικό επίπεδο δημόσιου χρέους
• Δημοσιονομική βιωσιμότητα

 

Το κόστος της λύσης

Αρχικό κόστος

• Πληρώνεται μια φορά
• Καλύπτεται με δωρεές – αβεβαιότητα για τους συμμετέχοντες

 

Λειτουργικό κόστος

Κόστος λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

• Επαναλαμβανόμενες δαπάνες για τη λειτουργία των κρατικών οργάνων – μόνιμη επιβάρυνση

 

Δαπάνες λειτουργίας

• Μισθοί και συντάξεις

Προεδρικό Συμβούλιο και Συμβούλιο των δυο κρατιδίων

Δυο Κοινοβούλια του Ομοσπονδιακού Κράτους

Δυο Κοινοβούλια των συνιστώντων κρατών

Υπηρεσίες του νέου κράτους (Συμβούλιο Περιουσιών, Συμβούλιο Συμφιλίωσης και Κεντρική Τράπεζα)

Τρεις αστυνομικές δυνάμεις

Τρεις Δημόσιες Υπηρεσίες

 

Κόστος αποζημιώσεων – αναπτυξιακές δαπάνες

• Αυτοχρηματοδοτούμενες με την έκδοση ομολόγων στα πρότυπα του Σχεδίου Ανάν
• Επανεγκατάσταση των τ/κ – αποζημιώσεις εποίκων
• Έμμεση επιδότηση από το ε/κ στο τ/κ συνιστών κράτος μέσω του συστήματος επιστροφής των έμμεσων φόρων

 

ΠΟΙΟΣ ΠΛΗΡΩΝΕΙ

• Εξεύρεση δωρητών – κάλυψη μέρους του κόστους.
• Ξένη, μάλλον ευρωπαϊκή βοήθεια, για την ανάπτυξη του τ/κ συνιστώντος κράτους
• Βασική πηγή εσόδων – έμμεσοι φόροι (ΦΠΑ και καταναλωτικοί φόροι)
• Τα πρώτα χρόνια οι ε/κ θα συνεισφέρουν στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό τουλάχιστον με το 90% και οι τ/κ με το 10%.

 

Άνοιγμα λιμανιού και Πόλης Αμμοχώστου

• Κόστος – Μεικτή επένδυση γύρω στα 5 δις ευρώ
• Επιδιόρθωση και ανοικοδόμηση των κτηρίων
• Αποκατάσταση των υποδομών στην κλειστή πόλη
• Αναβάθμιση του λιμανιού
• Υλοποίηση άλλων έργων υποδομής
• Συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα σε νέες εφαρμογές αστικού σχεδιασμού
• Το άνοιγμα του λιμανιού αλλάζει σταδιακά και όχι άμεσα την πορεία της Κύπρου και της οικονομίας
• Προσέλκυση μεγάλων ξένων επενδύσεων
• Θετικές επιπτώσεις για την απασχόληση
• Αυξημένη προοπτική για έναν εναλλακτικό ενεργειακό διάδρομο
• Μετατροπή της Κύπρου σε κέντρο για εξαγωγή αερίου για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο – δύσκολη η εκμετάλλευσή του χωρίς λύση
• Περιβαλλοντική – οικονομική εκμετάλλευση της παραλίας σε πιο ορθολογιστική βάση
• Προσέλκυση τουρισμού στην παραλιακή περιοχή του Βαρωσιού
• Προσέλκυση πολιτιστικού τουρισμού στην Πόλη εντός των Τειχών

ΧΡΥΣΩ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ

 Πηγή: Εφημερίδα «Η Σημερινή», φωτογραφία Ανδρέας Σωτηρίου