Ξεφορτώνουν τα βαρίδια των προβληματικών δανείων
- Ανοίγει ο δρόμος για να μπουν τα funds και να αγοράσουν
- Φλερτ με … δυνατές περιουσίες
- Αγοράζουν το δάνειο και μαζί και την υποθήκη του
- Προβλέψεις στα βιβλία των τραπεζών για ποσοστό 38% των ΜΕΔ
Της Χρύσως Αντωνιάδου
«Φορτώνονταν» αβέρτα δάνεια για να χτίσουν ξενοδοχεία, να αναπτύξουν μεγάλες εκτάσεις γης, να διαθέσουν οικίες και διαμερίσματα προς πώληση. Ξαφνικά, έμειναν στα δυο …στενά και κινδυνεύουν να χάσουν τις περιουσίες τους καθώς τα δάνειά τους έχουν περάσει στα μη εξυπηρετούμενα από τα οποία τα περισσότερα πιθανότατα είναι και μη βιώσιμα. Οι τιμές των ακινήτων έχουν «κουρευτεί», οι αξίες των ξενοδοχειακών μονάδων επίσης ενώ οι εκτάσεις γης, λόγω της κρίσης, δεν καλύπτουν τα ποσά των δανείων των επιχειρηματιών γης, που είναι ήδη υπερχρεωμένοι ως τα …μπούνια, και δεν μπορούν να μπουν ως εμπράγματες εξασφαλίσεις. Μεγάλοι δανειολήπτες του κλάδου των ακινήτων κινδυνεύουν να … αφήσουν τις περιουσίες τους να περάσουν σε ειδικές εταιρείες εξαγοράς δανείων ή Επενδυτικά Ταμεία, εφόσον δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τη δόση για τα δάνειά τους και τα άφησαν να περάσουν ήδη στα … «κόκκινα». Το ίδιο και αρκετά νοικοκυριά που εξασφάλισαν δάνεια πέραν του 1 εκατ. ευρώ και δεν μπορούν να τα αποπληρώσουν, καθώς δεν κατάφεραν να πετύχουν αναδιάρθρωσή τους και πολλά από αυτά δεν είναι ούτε καν βιώσιμα.
Επί ξυρού ακμής
Εκτός από τους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης, ξενοδόχοι και άλλοι μικροί και μεγάλοι επιχειρηματίες βρίσκονται επί ξυρού ακμής και τα δάνειά τους ενδεχόμενα να πωληθούν ως «πακέτα» σε εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων. Η επιλογή των «πακέτων» θα γίνει από τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που, όπως διακηρύττουν δεν προσδοκούν να βγάλουν τον κόσμο από τα σπίτια και τις περιουσίες του, κατόπιν κριτηρίων όπως είναι η εμπορική του αξία, η καλύτερη τιμή πώλησης κλπ. Οι πωλήσεις των «πακέτων» δεν γίνονται μόνο κατ’ απαίτηση των δανειστών αλλά και γιατί οι τράπεζες επιδιώκουν να «καθαρίσουν» τα χαρτοφυλάκιά τους από τα «κόκκινα» δάνεια που έχουν συσσωρευτεί, όχι μόνο εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης αλλά και προηγουμένως. Στόχος να δοθεί, επιτέλους, το σήμα για επανεκκίνηση της οικονομίας και της ανάπτυξης.
«Πακέτα» και πωλήσεις
Το «πράσινο» φως που άναψε το Υπουργικό Συμβούλιο για πακετοποίηση και πώληση των δανείων, και που αναμένεται να τύχει της έγκρισης της Βουλής, ανοίγει και τον δρόμο για την πώληση πολλών μη βιώσιμων αλλά και μη ανακτήσιμων δανείων, για τα οποία ενδεχόμενα να επιχειρηθούν να πωληθούν σε τιμές …χώμα. Το 50% των ΜΕΔ σε σύνολο 28 δις ευρώ εκτιμάται πως πιθανότατα να είναι μη βιώσιμα και μη ανακτήσιμα. Οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί έχουν ήδη περάσει στα βιβλία τους ένα ποσοστό σχεδόν 38% ως προβλέψεις για ζημιές. Οι τράπεζες βρίσκονται με το πιστόλι στον κρόταφο καθώς πιέζονται να λάβουν πιο δραστικά μέτρα για τα ΜΕΔ και εκτιμούν πως με την πώληση τους, οι ισολογισμοί τους απαλλάσσονται από τα μεγάλα βαρίδια.
Εξευτελιστικές τιμές
Όμως, το «κλειδί» στο όλο θέμα, για τις ελάχιστες αρνητικές επιπτώσεις, είναι η τιμή πώλησής τους, μια απόφαση που θα ληφθεί μετά από αξιολόγηση του κάθε δανείου. Αν η τράπεζα καταφέρει και πωλήσει ακόμη και σε ζημιά κάτω από την καθαρή λογιστική αξία μετά τις προβλέψεις για απομείωση, τότε αυτό θα έχει άμεσο θετικό αντίχτυπο στα κεφάλαια των τραπεζών και στη ρευστότητα. Πώς μπαίνουν τα ξένα ταμεία στα δάνεια των Κυπρίων δανειοληπτών και γιατί μπορεί να τα κρίνουν ως ελκυστικά; Οι εταιρείες αυτές ειδικεύονται στην αναζήτηση και αγορά περιουσιακών στοιχείων και απαιτήσεων (δάνεια) από ιδιώτες και επιχειρήσεις που βρίσκονται υπό πίεση και αναγκάζονται να ξεπουλήσουν σε χαμηλότερη τιμή.
Προσδοκούν σε κέρδη
Εισέρχονται στην αγορά, εκμεταλλευόμενα τις προθέσεις των τραπεζών να ξεφορτωθούν τα «κόκκινα» δάνειά τους, αποδεχόμενοι ακόμη και τις χαμηλότερες τιμές και αγοράζουν πάντοτε με στόχο το κέρδος. Άρα, αγοράζοντας προβληματικά δάνεια από τις τράπεζες, που δεν θα έχουν και πολλές επιλογές όταν αποφασίσουν να τα πωλήσουν, προσδοκούν σε ψηλά κέρδη με τη μεγαλύτερη έκπτωση. Οι επενδυτές αυτοί πληρώνουν μόνο ένα μικρό μέρος της ονομαστικής αξίας των δανείων, αφού συχνά οι τράπεζες έχουν ήδη μειώσει την αξία του χρέους, πουλώντας τα δάνεια στα δυο τρίτα της ονομαστικής τους αξίας Επίσης οι επενδυτές δεν αγοράζουν – ή αγοράζουν σε εξευτελιστική τιμή – χωρίς προηγουμένως να κρίνουν πως τα δάνεια αυτά είναι ανακτήσιμα. Διαφορετικά γιατί να αγοράσουν; Για να είναι ανακτήσιμα θα πρέπει οι δανειολήπτες να μπορούν να πληρώσουν τη δόση τους ή οι επενδυτές να μπορούν να τα εκμεταλλευτούν επιχειρηματικά.
Πέρασαν προβλέψεις
Ήδη, ξένα funds που αγοράζουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν λάβει θέσεις και στην Ελλάδα και την Κύπρο για να αγοράσουν «ελκυστικά» πακέτα δανείων και να τα πωλήσουν αργότερα σε ψηλότερες τιμές. Οι τράπεζες, που είναι εκ των πραγμάτων είναι υποχρεωμένες να «καθαρίσουν» τα χαρτοφυλάκιά τους βρίσκονται σε μεγάλα διλήμματα. Ναι, τα δάνεια πρέπει να πωληθούν, όχι σε μεγάλη ζημιά, γιατί εκεί θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα με το κεφαλαιακό κενό για να «ξεφορτωθούν» τα βαρίδια και να ελαφρύνουν τα χαρτοφυλάκιά τους. Με οικονομικούς όρους με την πώληση προσδοκούν να επιτύχουν τη λεγόμενη απομόχλευση στα χαρτοφυλάκια τους, δηλαδή να μειώσουν τα «ανοίγματα» που έχουν, τα οποία στην προκειμένη περίπτωση είναι τα δάνεια που έχουν χορηγήσει. Με την απομόχλευση οι τράπεζες προσδοκούν να φέρουν σε ισορροπία καταθέσεις με χορηγήσεις.
Όσα – όσα
Σε ποια τιμή τα ταμεία αγοράζουν για να κερδίσουν; Η μέγιστη τιμή που δίνουν για να αγοράσουν δάνεια σε καθυστέρηση δεν ξεπερνά το 15% (οι προσφορές ξεκινούν από το 5% και η συμφωνία πώλησης κλείνει συνήθως στο 10%) της ονομαστικής αξίας, δηλαδή αν το υπόλοιπο του δανείου είναι 10.000 ευρώ το ταμείο προσφέρει από 500 μέχρι 1.500 ευρώ εφόσον δεν υπάρχουν εξασφαλίσεις. Τα δάνεια που διαθέτουν εξασφαλίσεις ακινήτων μπορούν να πωληθούν γύρω στο 30% – 40% της αξίας τους. Όταν ολοκληρωθούν τέτοιες πωλήσεις, οι δανειολήπτες θα βρεθούν να χρωστούν το δάνειο σε αυτές τις ξένες εταιρείες, οι οποίες θα ξεκινήσουν τις διαδικασίες είσπραξης. Οι μαζικές εκποιήσεις των εξασφαλίσεων των ακινήτων δεν είναι και ό,τι καλύτερο για μια τράπεζα, καθώς μία μαζική πώληση μειώνει την αξία και των υπόλοιπων εξασφαλίσεων και δημιουργεί πιέσεις στις εξασφαλίσεις και άλλων δανείων.
Πωλούν για τη ρευστότητα
Ωστόσο το στοίχημα για τις τράπεζες είναι να δημιουργηθεί ρευστότητα που θα χρησιμοποιηθεί για νέες χρηματοδοτήσεις ταυτόχρονα με την απελευθέρωση κεφαλαίων, εφόσον το τραπεζικό ίδρυμα θα εισπράξει το λαβείν της. Αν πωληθεί ένα δάνειο, ο αγοραστής αποκτά μαζί με αυτό και τις εξασφαλίσεις δηλαδή και την περιουσία που υποθήκευσε. Ωστόσο το δάνειο συνήθως θα εξακολουθεί να το διαχειρίζεται η τράπεζα που το παραχώρησε, για λογαριασμό της εταιρείας. Σύμφωνα με τις εμπειρίες άλλων χωρών που …γεύτηκαν τις αγορές αυτές, σε ένα ενδεχόμενο πώλησης τέτοιων δανείων, τα funds θα καταβάλουν αμέσως τις καθυστερούμενες οφειλές σε μειωμένες ή ακόμη εξευτελιστικές τιμές, χρησιμοποιώντας, όμως, αυστηρά κριτήρια για να εισπράξουν τα δάνεια.
Ξενοδοχεία και τουριστικά
Τα κριτήρια θα καθοριστούν, σύμφωνα με χρηματοοικονομικά και όχι άλλα κριτήρια. Όπως έγινε σε άλλες χώρες, τα ξένα ‘distress funds’ στήνουν καρτέρι για να εκμεταλλευτούν διάφορες ευκαιρίες, αγοράζοντας «κόκκινα» δάνεια από τις τράπεζες που θα τους αποφέρουν ψηλά κέρδη. Στην περίπτωση της Κύπρου φαίνεται να εκδηλώνεται ενδιαφέρον για δάνεια στον ξενοδοχειακό και τουριστικό τομέα καθώς και στον τομέα των ακινήτων, εκεί όπου υπάρχουν και τα μεγαλύτερα ΜΕΔ. Η πώληση των δανείων σε ιδιώτες έχει προκαλέσει αντιδράσεις και ασκείται έντονη κριτική ότι οι δανειολήπτες δεν ενημερώνονται ότι το χρέος τους αλλάζει χέρια και ότι οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων που το αγόρασαν ακολουθούν επιθετικές τακτικές ώστε να εισπράξουν τα οφειλόμενα. Στην Κύπρο, όπως αποφάσισε το Υπουργικό Συμβούλιο και αναμένεται να εγκρίνει η Βουλή, δάνεια μέχρι ένα εκατομμύριο ευρώ, που σύμφωνα με τεχνοκράτες, αντιπροσωπεύουν το 96% των δανείων του τραπεζικού συστήματος, καλύπτουν νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις και έτσι καθορίζεται αυστηρότερη διαδικασία.
Οι αγοραστές δανείων θα είναι:
- αδειοδοτημένοι από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου σε περίπτωση τραπεζικού ιδρύματος
- ειδικές εταιρείες εξαγοράς δανείων (μη πιστωτικά ιδρύματα) που αδειοδοτούνται από την Κεντρική Τράπεζα
- αδειοδοτημένοι από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, στην περίπτωση Επενδυτικών Ταμείων (Private Equity Funds)
- Έχουν υποχρέωση να εδρεύουν στην Κύπρο
Ευρώπη – Προβληματικά δάνεια
- Ισολογισμοί τραπεζών στην Ευρώπη = €2 τρις «κόκκινα» δάνεια
- Πακεταρισμένα δάνεια = €100 δις (2014: €91 δις) (αύξηση 40% ετησίως)
- Αγοραστές= αμερικανικά ταμεία
- Ιρλανδία = €49 δις μέχρι σήμερα
- Αγγλία = σχεδόν €30 δις (2014) – εμπορικά ακίνητα
- Ισπανία = δάνεια €17 δις 2
- Γερμανία πωλήθηκαν = €9 δις
- Ιταλία = το μεγαλύτερο ποσοστό ΜΕΔ στην Ευρώπη (€180 δις)
Πηγή: Εφημερίδα “Η Σημερινή”, 2 Αυγούστου 2015