Οι τρομοκράτες «χτυπούν», οι αγορές ψύχραιμες
Της Χρύσως Αντωνιάδου
Η «καρδιά» της Ευρώπης στάζει αίμα. Τα νέα ισχυρά τρομοκρατικά χτυπήματα στις Βρυξέλλες ματώνουν, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα λαβώνεται και πάλι ανεπανόρθωτα. Μετά το μεταναστευτικό, τις πολιτικές λιτότητας που επιβλήθηκαν στις χώρες του Νότου και γενικότερα στην ευρωπαϊκή οικονομία από τη διάχυση της κρίσης το 2008 και μετά, ένα νέο «χτύπημα» απειλεί τις ευρωπαϊκές κοινωνίες.
Πρώτα η χώρα του Φωτός που μαζεύει ακόμη τα κομμάτια της, την Τρίτη οι Βρυξέλλες που μαζεύουν τα δικά τους και όλοι φοβούνται για το επόμενο «χτύπημα», ποιος θα πάρει σειρά. H Eλλάδα ξεχειλίζει από μετανάστες, η Ευρώπη κλείνει τα σύνορά της και αρνείται να τους φιλοξενήσει, ενώ το Ισλαμικό Κράτος απειλεί να κάμει κομμάτια τα πληγωμένα φτερά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ήδη βρίσκεται σε μεγάλη κρίση και αμφισβήτηση.
Συγκρατημένοι οι αναλυτές
Ποιες είναι οι άμεσες οικονομικές επιπτώσεις της νέας απειλής για τις ευρωπαϊκές οικονομίες; Oι αναλυτές και οι αγορές που παρακολουθούν τη νέα κρίση που δημιουργούν τα τρομοκρατικά χτυπήματα είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και συγκρατημένοι. Από την άλλη οι αγορές φαίνεται να προεξοφλούν τα τρομοκρατικά χτυπήματα. Έτσι είδαμε ανοδικές τάσεις, καμιά τάση φυγής ή άλλη ένδειξη ότι θα πληγεί η οικονομία της Ευρώπης από το χτύπημα στην καρδιά της Γηραιάς Ηπείρου.
Στις πρώτες τους εκτιμήσεις οι αναλυτές κάμνουν λόγο για πλήγμα στον τουρισμό, βλέποντας ταυτόχρονα πτώση των μετοχών των αεροπορικών εταιρειών και των ξενοδοχείων ενώ οι τιμές των μετοχών των πετρελαϊκών εταιρειών, των εταιρειών όπλων και τα εμπορεύματα παρουσιάζουν άνοδο. Όπως συμβαίνει κάθε φορά που προκαλείται ένα τρομοκρατικό «χτύπημα», ο τουριστικός τομέας και οι επιχειρήσεις που συνδέονται με αυτόν, είναι οι πρώτοι που επηρεάζονται αρνητικά καθώς ο κόσμος βρίσκεται σε ψυχολογία πανικού και δεν ταξιδεύει. Ήδη, μετά το χτύπημα στις Βρυξέλλες οι ΗΠΑ εξέδωσαν ταξιδιωτική οδηγία για όλη την Ευρώπη, καθώς ξέρουν πως οι τουρίστες επηρεάζονται από τις εικόνες που βλέπουν στα τηλεοπτικά κανάλια.
Τρομοκράτες και μετανάστες
Από τη μια η Ελλάδα που «πνίγεται» στους πρόσφυγες και μετανάστες και από την άλλη οι Βρυξέλλες να δέχονται καίριο χτύπημα από τους τρομοκράτες. Πάντως οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως αναμένεται υποχώρηση του τουρισμού στην Ευρώπη, κυρίως των κρουαζιέρων και του μαζικού τουρισμού καθώς σε τέτοιες περιπτώσεις η ψυχολογία του φόβου επιδρά αρνητικά στον σχεδιασμό διακοπών.
Παρόμοιο πλήγμα δέχονται κι άλλες επιχειρήσεις που υποχρεώνονται εκ των πραγμάτων να αυξήσουν τα κονδύλια για ασφάλισή τους. Από την άλλη τα κράτη αυξάνουν τα κονδύλια για τους ευάλωτους τομείς τους και κάμνουν περικοπές σε δαπάνες που σχετίζονται με τις υποδομές και την παιδεία. Υπάρχουν και αναλυτές που πιστεύουν πως τα τελευταία χρόνια, οι επιθέσεις τρομοκρατών δεν προκαλούν μεγάλο πανικό στις αγορές, ούτε έχουν δημιουργούν σοβαρό αντίχτυπο στην ευρωπαϊκή οικονομία η οποία κινείται με διαφορετικούς ρυθμούς.
Μακροπρόθεσμο το κόστος
Ωστόσο, παρά τις πρώτες ψύχραιμες κινήσεις, οι αγορές δεν έχουν ακόμη υπολογίσει το μακροπρόθεσμο κόστος του τρομοκρατικού εφιάλτη από το κλείσιμο των συνόρων και το προσφυγικό. Διεθνή πρακτορεία εκτιμούν πως γενικά οι τρομοκρατικές ενέργειες τορπιλίζουν τη Συνθήκη του Σένγκεν και το όραμα των ανοικτών συνόρων για διακίνηση πολιτών και αγαθών και εκφράζονται ήδη φόβοι πως επανέρχονται διασυνοριακοί έλεγχοι, με αυξημένο οικονομικό κόστος από την κατάργηση της Ζώνης Σένγκεν.
Το γερμανικό ίδρυμα Bertelsmann εκτιμά το οικονομικό κόστος στην Ε.Ε. σε λιγότερο από 470 δις ευρώ, και μέχρι και 1,4 τρις ευρώ, και δισεκατομμύρια ευρώ για ΗΠΑ και Κίνα. Η έρευνα επισημαίνει πως με την επιστροφή των συνοριακών ελέγχων στην Ευρώπη, θα καταγραφούν «μαζικές αυξήσεις του κόστους παραγωγής και τιμών».
Όπως προκύπτει από τα ευρήματα της έρευνας, η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων θα σήμαινε αύξηση του κόστους του προσωπικού και των δαπανών αποθήκευσης προϊόντων για τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με το «αισιόδοξο» σενάριο, το κόστος παραγωγής στην Ε.Ε. θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 1%, που μεταφράζεται σε 470 δις ευρώ τού ευρωπαϊκού ΑΕΠ την περίοδο από το 2016 μέχρι το 2025.
Σε μια τέτοια περίπτωση το κόστος για τη Γερμανία και τη Γαλλία φτάνει τα 77 δις ευρώ και τα 80 δις ευρώ αντίστοιχα. Το ακραίο σενάριο παρουσιάζει το κόστος για την Ευρώπη να κυμαίνεται στο 1,4 τρις ευρώ και για τη Γερμανία και Γαλλία στα 235 και 244 δις ευρώ αντίστοιχα. Πάντως γενικά οι συνέπειες από ενδεχόμενη συνέχιση των επιθέσεων θα είναι ορατές σε ολόκληρη την Ε.Ε. και θα επηρεάσουν την ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνολό της. Σε αυτό θα προστεθεί και το κόστος από τη διαχείρισης των μεταναστών και προσφύγων.
Αισιόδοξοι οι Γερμανοί
Οι Γερμανοί από την πλευρά τους δίνουν θετική νότα αισιοδοξίας αναφέροντας πως οι τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες δεν φαίνεται ότι θα προκαλέσουν σοβαρή ζημιά στη γερμανική και την ευρωπαϊκή οικονομία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του διευθυντή του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) Μαρσέλ Φράτσερ «οι επιθέσεις στις Βρυξέλλες δεν θα εμποδίσουν την ανάπτυξη της γερμανικής και ευρωπαϊκής οικονομίας. Αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο η οικονομία καταγράφει θετικά πρόσημα».
Πετρέλαιο: Ενισχύεται το ρίσκο
Ωστόσο, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στις Βρυξέλλες φαίνεται πως ενίσχυσαν το ρίσκο για τη διαμόρφωση των πετρελαϊκών τιμών στο μέλλον. Μετά το χτύπημα στις Βρυξέλλες, οι τιμές του πετρελαίου παρουσίασαν μείωση στις αγορές της Ασίας. Στατιστικά στοιχεία δείχνουν μια αύξηση των αμερικανικών πετρελαϊκών αποθεμάτων, σε μεγαλύτερο επίπεδο από αυτό, που αρχικά αναμενόταν.
Οι τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκτέλεσης πετρελαίου για τον Απρίλιο μειώθηκαν κατά στα 41,09 δολάρια το βαρέλι, ενώ είχαν καταγράψει το υψηλότερο επίπεδό τους για το 2016, στα 41,90 δολάρια το βαρέλι στην προηγούμενη συνεδρίαση για να διορθωθούν τελικά στα 41, 45 δολάρια το βαρέλι.
Οι τιμές του πετρελαίου Brent διεθνούς προέλευσης μειώθηκαν στα 41,54 δολάρια το βαρέλι, αντισταθμίζοντας τα κέρδη της προηγούμενης συνεδρίασης, στην οποία είχαν αυξηθεί στα 41,79 δολάρια το βαρέλι.
Το Ινστιτούτο Πετρελαίου των ΗΠΑ (API) ανακοίνωσε ότι τα αποθέματα αμερικανικού αργού πετρελαίου αυξήθηκαν κατά περίπου 9 εκατ. βαρέλια την προηγούμενη εβδομάδα, για να φτάσουν συνολικά στο ύψος ρεκόρ, των 532 εκατ. βαρελιών. Η αύξηση αυτή, είναι αυξημένη κατά περίπου 6 εκατ. βαρέλια έναντι των εκτιμήσεων των αναλυτών και πρακτικά συντηρεί την τάση των διεθνών αγορών για περαιτέρω μείωση των τιμών πετρελαίου. Η «επόμενη μέρα» απασχολεί ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα. Πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα. Το Ισλαμικό Κράτος θα επιδιώξει να πολλαπλασιάσει τις τρομοκρατικές του ενέργειες σε δυτικές και αραβικές χώρες, με υποψήφιους στόχους το Λονδίνο, το Βερολίνο και τη Ρώμη. Τρομοκρατικές επιθέσεις αναμένονται και στην Τουρκία, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το μέλλον των χωρών και των οικονομιών αβέβαιο.