Πάρτε αναπνοές και θεραπεύστε σώμα και ψυχή
Της Παναγιώτας Κυπραίου*
Η αναπνοή μας είναι η βασική ένδειξη που διαχωρίζει τους ζωντανούς από τους νεκρούς. Είναι μια θεμελιώδης λειτουργία ζωτικής σημασίας για την υγεία του σώματος και του νου. Οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε επίγνωση της αναπνοής μας και τη θεωρούμε δεδομένη. Επιπλέον, συνήθως δεν έχουμε την πλήρη, δέουσα αναπνοή για βέλτιστη υγεία.
Αν παρατηρήσουμε ένα νεογέννητο μωρό που είχε φυσιολογική εγκυμοσύνη και τοκετό, θα παρατηρήσουμε έναν βαθύ, οργανικό τρόπο αναπνοής ενώ στους περισσότερους ενήλικες, η αναπνοή είναι περιορισμένη και ρηχή.
Οι περισσότεροι ενήλικες έχουμε χάσει την πλήρη οργανική αναπνοή μας λόγω συναισθηματικών και σωματικών τραυμάτων από την παιδική ηλικία. Συνήθως ένας ενήλικας αναπνέει μόνο από ένα από τα 3 τμήματα του στήθους που είναι δυνητικά διαθέσιμα για να βοηθήσουν τη διαδικασία της αναπνοής: κοιλιά, διάφραγμα και πάνω μέρος του θώρακα. Δυνητικά, όλοι μπορούμε να αναπνεύσουμε με ένα ρυθμικό τρόπο από το τμήμα της κοιλιάς, του διαφράγματος και του πάνω μέρους του θώρακα. Κάθε τμήμα ή θάλαμος, παίζει ρόλο στη διαδικασία της αναπνοής. Η αναπνοή στην πραγματικότητα λειτουργεί από ένα μέρος των μυών του ηλιακού πλέγματος που ανοίγουν και λειτουργούν σαν μια φυσούνα που ρουφάει αέρα μέσα στην κοιλιά.
Συνήθως δεν απορροφάμε αέρα σθεναρά. Όταν είμαστε χαλαροί και νιώθουμε καλά τότε και οι τρεις θάλαμοι λειτουργούν συνεργατικά για να παράξουν πλήρη οργανική αναπνοή. Όταν είμαστε σε μια κατάσταση ασθένειας, ο ένας ή δύο θάλαμοι της αναπνοής περιορίζονται ή κλείνουν και οι υπόλοιποι θάλαμοι πασχίζουν να αντισταθμίσουν γι’ αυτούς.
Η Σωματική Ψυχοθεραπεία αντιλαμβάνεται το σωματονοητικό σύστημα του ανθρώπου από αυτή την οπτική και δουλεύει με το άτομο για να αποκαταστήσει την πλήρη οργανική αναπνοή ώστε να μπορέσει το έμφυτο θεραπευτικό σύστημα που ενυπάρχει στο Αυτόνομο Νευρικό μας Σύστημα (ΑΝΣ) να ενεργοποιηθεί και να αποκαταστήσει τη βέλτιστη κατάσταση υγείας μας.
Ερευνητές Νευροεπιστημών και Αισθητικοκινητικής (sensorimotor), επισημαίνουν ότι οι καταστάσεις τραύματος δημιουργούν μια περιορισμένη αναπνευστική ικανότητα στους ανθρώπους. Ως μέρος της Συμπαθητικής κατάστασης του ΑΝΣ, η ενεργοποίηση των αντιδράσεων «παγώματος» και «φυγής» προκαλεί το ΑΝΣ να σηματοδοτήσει την προσωρινή συγκράτηση της αναπνοής για να ακινητοποιήσει το σώμα.
Η ρηχή αναπνοή δημιουργεί ένταση για να προκληθεί ένας συναγερμός και υπερ-επαγρύπνηση στο σωματονοητικό σύστημα. Η επαναλαμβανόμενη ενεργοποίηση της αντίδρασης «πάλης ή φυγής» θα έχει ως αποτέλεσμα το άτομο να ζει λίγο-πολύ σε αυτή την κατάσταση και να έχει μια μόνιμα επηρεασμένη αντίδραση αναπνοής στο σωματονοητικό του σύστημα.
Στη Σωματική Ψυχοθεραπεία αναγνωρίζουμε την πρωτεύουσα σημασία της αναπνοής στις ψυχολογικές και συναισθηματικές καταστάσεις ανησυχίας/δυσφορίας στους θεραπευόμενους. Αξιοποιούμε σε τακτική βάση μια σειρά από βιοενεργητικές βιωματικές ασκήσεις ((βλ. Βιενεργητική Ανάλυση του AlexanderLowen) που βοηθούν στην αποκατάσταση της πλήρους οργανικής αναπνοής, στην επαναφορά της ικανότητας για πλήρη φόρτιση και εκφόρτιση του ΑΝΣ και του ενεργειακού συστήματος του ατόμου καθώς και στην εξομάλυνση των μυϊκών και συναισθηματικών εντάσεων μέσω της απελευθέρωσης των συνοδευτικών μπλοκαρισμάτων και εντάσεων στο σώμα.
Χρησιμοποιούμε τεχνικές αναπνοής για να γίνουν συνειδητές και να απελευθερωθούν αποκηρυγμένες και μη επουλωμένες καταστάσεις πόνου και τραύματος, όπως ο φόβος, η θλίψη, ο θυμός και να αποκαταστήσουμε τα σωματικά μπλοκαρίσματα και τον πόνο στο σώμα. Επίσης, χρησιμοποιούμε βιωματικές τεχνικές για τη γείωση και την ενίσχυση του δυναμικού του ατόμου στο εδώ και τώρα.
Όταν το άτομο μπαίνει σε μια σταθερή εξάσκηση τεχνικών αναπνοής, γίνεται πιο ευαίσθητος σε ό, τι συμβαίνει στην ψυχή του, στο μυαλό του και έρχεται σε επαφή με τα συναισθήματά του και την ασυνείδητη ζωή του.
Η ανάπτυξη της πλήρους οργανικής αναπνοής έχει τα εξής οφέλη:
● Μειώνει το στρες.
● Αυξάνει την αίσθηση χαλάρωσης και ηρεμίας.
● Ενεργοποιεί την Παρασυμπαθητική χαλαρή κατάσταση του ΑΝΣ.
● Μειώνει το άγχος.
● Μειώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
● Σταματά τις κρίσεις πανικού.
● Διακόπτει και τερματίζει μια κρίση πανικού που είναι σε εξέλιξη.
● Ανακουφίζει το σωματικό πόνο.
● Απελευθερώνει τον μπλοκαρισμένο συναισθηματικό πόνο που συγκρατείται στο σώμα.
● Μειώνει τις αντιδράσεις σε γεγονότα και καταστάσεις που πυροδοτούν τραυματικές αναμνήσεις.
*Ψυχοθεραπεύτρια, Συντονίστρια Σχολών Γονέων.
Πηγή: e-psychology.gr