Προσέξτε την επιλογή των γυαλιών σας
Είναι γνωστό πως η ηλιακή ακτινοβολία είναι απόλυτα απαραίτητη για τη δημιουργία αλλά και τη διατήρηση της ύπαρξης της ζωής. Παράλληλα όμως τμήμα της ηλιακής ακτινοβολίας είναι επικίνδυνο για τα μάτια μας, γιατί έχει σπουδαία βιολογική δράση και καταστρέφει τους ανθρώπινους ιστούς όταν αυτοί εκτεθούν ιδιαίτερα. Η καταστροφή τμήματος του στρώματος του όζοντος, του φυσικού φίλτρου της βλαπτικής, αφικνούμενης στη γη, υπεριώδους ακτινοβολίας, καθώς και η αλόγιστη σε χρόνο έκθεσή μας σ’ αυτή αποτελούν τους σοβαρούς λόγους για πρόσθετη προστασία των ματιών μας. Τα γυαλιά ηλίου αποτελούν το αποτελεσματικότερο μέσο ατομικής προστασίας γιατί διαθέτουν κατάλληλα απορροφητικά φίλτρα που σταματούν την πορεία της ακτινοβολίας προς τα ευαίσθητα μάτια μας, αναστέλλοντας τη συσσώρευση των αθροιστικών συνεπειών της.
Προσέξτε
Τα γυαλιά ηλίου για να είναι πράγματι «μέσα ατομικής προστασίας» πρέπει να καλύπτουν τα ευαίσθητα μάτια μας σε τρία επίπεδα:
* Να είναι απορροφητικά της υπεριώδους ακτινοβολίας, δηλαδή να μειώνουν την έντασή της προτού φτάσει στα μάτια μας. Συγκεκριμένα και απαραίτητα, να έχουν δυνατότητα απορρόφησης του ποσοστού 100% της ακτινοβολίας έως του μήκους κύματος των 400 Νανομέτρων.
* Να είναι απόλυτα ασφαλή στη χρήση τους, δηλαδή να μη σπάζουν εύκολα προκαλώντας ατυχήματα, καθώς και να είναι ποιοτικά κατασκευασμένα, από υλικά συμβατά με την επιδερμίδα μας ώστε να μην προκαλούν δερματικές αλλοιώσεις.
* Να είναι «οπτικά κατεργασμένα», οι επιφάνειές τους να έχουν δεδομένη και ομαλή καμπυλότητα προκειμένου να μην παρουσιάζουν οπτικά σφάλματα και εν τέλει να παραμορφώνουν την εικόνα που δέχεται ο χρήστης τους.
Η επιλογή των γυαλιών ηλίου πρέπει να γίνεται προσεκτικά από τον καταναλωτή. Η προσοχή αρχικά πρέπει να στρέφεται στην ποιότητα του γυαλιού ηλίου, η οποία περιγράφεται στην «ταυτότητά του», ένα ειδικό ενημερωτικό φυλλάδιο που υποχρεωτικά πρέπει να το συνοδεύει.
Κατασκευή και ασφάλεια
Στο έντυπο αυτό περιγράφονται κυρίως η απορροφητικότητα και η κατηγορία (1, 2, 3, 4) του γυαλιού ηλίου, που αναφέρεται στη χρήση του σχετικά με τις συνθήκες φωτεινότητας του περιβάλλοντος. Στο ίδιο έντυπο αναφέρεται επίσης ότι πληρούνται οι όροι κατασκευής και ασφάλειας που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τα γυαλιά ηλίου. Γυαλιά ηλίου χωρίς ταυτότητα είναι ύποπτα για σφάλματα. Η καταγωγή των γυαλιών ηλίου, δηλαδή η εταιρεία κατασκευής τους, τα υλικά τους και η επωνυμία τους συνιστούν σοβαρό κριτήριο επιλογής αφενός γιατί εγγυώνται σε μεγάλο βαθμό την ποιότητά τους, αφετέρου γιατί παρέχουν υποστήριξη για ενδεχόμενη επισκευή τους με παροχή ανταλλακτικών εξαρτημάτων.
Στην αγορά διατίθεται πληθώρα γυαλιών ηλίου, δυστυχώς όχι πάντοτε ποιοτικών. Ο καλύτερος κατά τεκμήριο τρόπος για να αποφεύγουμε λανθασμένες αγορές είναι να απευθυνόμαστε στους μόνους ειδικούς, τους οπτικούς, οι οποίοι αναγνωρίζουν τις ειδικές ανάγκες χρήσης κάθε καταναλωτή, τον ενημερώνουν υπεύθυνα, τον συμβουλεύουν να αποφεύγει γυαλιά ηλίου ειδικών χρήσεων που μπορούν να αποβούν επικίνδυνα (π.χ. γυαλιά ηλίου κατηγορίας 4 ειδικά για το χιόνι, ακατάλληλα για οδήγηση, γιατί δεν διακρίνονται τα χρώματα των φωτεινών σηματοδοτών) και, τέλος, έχουν τις πιο σύγχρονες απόψεις για την αισθητική των γυαλιών ηλίου.
Σύγχυση και θάμβος στην όραση
Η χρήση γυαλιών ηλίου της κατάλληλης κατηγορίας (κατηγορίας 1, 2, 3) δεν εγκυμονεί κανέναν κίνδυνο, έστω και στην περίπτωση που ο χρήστης τους αντιμετωπίζει προβλήματα αντίληψης χρωμάτων (δυσχρωματοψία). Η νέα άποψη για τη χρήση φίλτρων ηλίου είναι να χρησιμοποιούνται γυαλιά ηλίου που απορροφούν συγκεκριμένο τμήμα του φάσματος του λευκού φωτός, δηλαδή το κυανό φως (Blue Blockers), το οποίο ύστερα από πολλαπλή ανάκλαση στο εσωτερικό του βολβού του οφθαλμού προκαλεί σύγχυση και θάμβος στην όραση. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στα παιδιά, γιατί ο παιδικός οφθαλμός είναι σε μεγαλύτερο βαθμό ευαίσθητος εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί ο μηχανισμός άμυνάς του έναντι της ακτινοβολίας.
Επιβάλλεται η χρήση γυαλιών ηλίου σε παιδιά ανεξαρτήτως ηλικίας, ειδικά κατά την έκθεσή τους σε ακτινοβολία υψηλής έντασης (π.χ. στη θάλασσα και στο χιόνι λόγω αντανάκλασης στην επιφάνειά τους). Η χρήση των γυαλιών ηλίου σε τέτοιες περιπτώσεις, ακόμη και από νήπια, φαίνεται υποχρεωτική γιατί, όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, οι ενδεχόμενες βλάβες είναι αθροιστικές.
Λαμβάνοντας υπόψη ορισμένες δυσκολίες στη χρήση γυαλιών ηλίου από πολύ μικρά παιδιά, η γενική οδηγία είναι η αποφυγή της έκθεσης στην ακτινοβολία και σε κάθε περίπτωση κατά τις ώρες της ιδιαίτερης ηλιοφάνειας (δηλαδή 11.00 έως 16.00). Μεγάλη προσοχή οφείλουμε να δείχνουμε στην άριστη εφαρμογή του σκελετού στο ευαίσθητο δέρμα του προσώπου του παιδιού. Τέλος, σε χώρες υψηλής ηλιοφάνειας, όπως η Ελλάδα, η χρήση των γυαλιών ηλίου είναι απαραίτητη όλες τις εποχές του χρόνου.
Σωτήριος Δαμίγος, οπτικός, μέλος Δ.Σ. της Πανελλήνιας Ένωσης Οπτικών-Οπτομετρών