Προστατέψτε τα μάτια σας από τον ήλιο
Η έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα το καλοκαίρι που η ηλιακή ακτινοβολία είναι εντονότερη, δεν επηρεάζει μόνο το δέρμα αλλά και τα μάτια μας. Η προστασία τους θα πρέπει να αποτελεί πάντοτε προτεραιότητα προκειμένου να αποφεύγονται οφθαλμολογικά προβλήματα που κυμαίνονται από τις απλές ρυτίδες γύρω απ’ αυτά ως κακοήθεις νεοπλασίες.
Η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο χωρίς αντηλιακή προστασία, προδιαθέτει:
- Στις κακαίσθητες ρυτίδες από ακτινική βλάβη της ελαστίνης στο δέρμα.
- Σε προνεοπλασματικές αλλοιώσεις του δέρματος, την ακτινική κεράτωση για παράδειγμα.
- Σε κακοήθεις νεοπλασίες όπως είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, ο οποίος είναι ο πιο συχνός τύπος και εντοπίζεται κυρίως στο κάτω βλέφαρο.
- Σε σχηματισμό καταρράκτη στην τρίτη ηλικία
- Σε αυξημένο ρίσκο για εκφύλιση ωχράς κηλίδας στην τρίτη ηλικία
- Στο οφθαλμικό μελάνωμα, μια πιο σπάνια αλλά αρκετά κακοήθη νεοπλασία, η οποία είναι πιθανόν να εμφανιστεί επίσης στα βλέφαρα σε ασθενείς με προδιάθεση και ιστορικό παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο.
Το μελάνωμα
Το οφθαλμικό μελάνωμα στα αρχικά στάδια δεν προκαλεί συμπτώματα και σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να διαγνωσθεί τυχαία κατά τη διάρκεια τυπικού οφθαλμικού ελέγχου. Όταν, όμως, δώσει συμπτώματα αυτά είναι: μειωμένη όραση, μυγάκια, αλλαγή χρώματος ίριδος, άλγος, έλλειμμα στο οπτικό πεδίο. Αν το μελάνωμα εντοπίζεται στον επιπεφυκότα ή στην ίριδα μπορεί να φαίνεται σαν μια μαύρη/καφέ οζώδη μάζα η οποία παρουσιάζει αργή εξέλιξη.
Από τα σημαντικότερη διαγνωστικά τεστ είναι η βυθοσκόπηση (έλεγχος του εσωτερικού του οφθαλμού) μετά από διαστολή κόρης. Εάν είναι πιθανή η διάγνωση μελανώματος, ο οφθαλμίατρος θα σας συστήσει πιο ειδικές εξετάσεις όπως: υπέρηχο, φλουοροαγγειογραφία, βιοψία και ίσως αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Πιο επιρρεπή σε εμφάνιση μελανώματος είναι τα άτομα:
- με ανοιχτόχρωμο δέρμα, μαλλιά ή ανοιχτό χρώμα ματιών
- με σπίλο βλεφαρικού/βολβικού επιπεφυκότος
- με οφθαλμική/οφθαλμοδερματική μελανοκυττάρωση (σπάνια νόσος η οποία προκαλεί υπερμελάγχρωση του οφθαλμού και του δέρματος γύρω από αυτόν).
Η αντιηλιακή αγωγή
Τα μικρά μελανώματα μπορεί να θεραπευθούν με laser, ακτινοθεραπεία, βραχυθεραπεία, ενώ σε προχωρημένα στάδια ίσως απαιτηθεί εκκένωση του κόγχου. Τα αποτελέσματα της θεραπείας για το μελάνωμα του οφθαλμού εξαρτώνται από την ηλικία, την ύπαρξη/όχι μεταστάσεων, το χαρακτηριστικό του όγκου.
Η αντιηλιακή αγωγή μεγάλου δείκτη στο δέρμα των βλεφάρων είναι απαραίτητη και συνήθως συστήνονται αντηλιακά μεγάλης προστασίας με δείκτη πάνω από 15, καθώς και η χρήση γυαλιών ηλίου καλής ποιότητας με φίλτρο για τις υπεριώδεις Α και Β.
Επειδή, όμως, τα αντηλιακά μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία στο δέρμα των βλεφάρων και οποιαδήποτε αλοιφή ή λάδι στα βλέφαρα μπορεί να βρεθεί στο εσωτερικό τους, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με την ποιότητα και την καθαρότητα των αντηλιακών που χρησιμοποιούμε, διότι η είσοδος τους στα μάτια μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την μεταφορά μικροβίων.
Η καλύτερη τακτική πάντως για την προστασία των ματιών, ιδιαίτερα από το μελάνωμα, είναι να αποφεύγεται η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα μεταξύ 10 π.μ. και 3 μ.μ., όταν οι ακτίνες του ήλιου είναι ισχυρότερες.
Απαραίτητο, τέλος, είναι να συμβουλεύεστε τον οπτικό σας στην επιλογή γυαλιών ηλίου και να μην ξεχνάτε την ετήσια οφθαλμολογική εξέταση.
* Ο Αναστάσιος – Ιωάννης Κανελλόπουλος είναι καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης