Σφίγγει η θηλιά των «κόκκινων» δανείων
Το 63% των δανείων της Τράπεζας Κύπρου δεν εξυπηρετούνται
• Ζημιογόνα η καθυστέρηση της ψήφισης του πολυνομοσχεδίου για τις εκποιήσεις
• Η στασιμότητα στην οικονομία επιδεινώνει την ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου τού άλλοτε «Κοινό Κυπρίων»
• Η Τράπεζα Κύπρου υποχρεώνεται σε αυξημένες προβλέψεις
• Η ύφεση στην αγορά ακινήτων, η χαμηλή ζήτηση και οι τιμές
φορτώνουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα με τα δάνεια των developers
• Ποιες είναι οι πιθανές λύσεις για το δάνειο σας
H Κύπρος δεν μπορεί ακόμη ν’ αφήσει την οικονομική κρίση πίσω της… Πόσο μάλλον το χρηματοπιστωτικό σύστημα που βρίσκεται εγκλωβισμένο στα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια των δανειοληπτών τα οποία εκτοξεύουν προς τα πάνω τις προβλέψεις και τις ζημιές των οργανισμών.
Μόνο τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια του Συγκροτήματος της Τράπεζας Κύπρου, ανέρχονται στο 63% (2 στα 3 δάνεια δεν εξυπηρετούνται) του συνόλου του δανειακού χαρτοφυλακίου της και υπολογίζονται στα 14,9 δις ευρώ.
Για τον Όμιλο της Ελληνικής Τράπεζας τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια διαμορφώνονται στο 56,6% ενώ ο δείκτης κάλυψης των δανείων αυτών από προβλέψεις ανήλθε στο 47,5%.
Ανησυχία για τις καθυστερήσεις
Δυστυχώς, η κατάσταση φαίνεται να είναι εξαιρετικά κρίσιμη και ανησυχητική και το στίγμα δίνει ο ίδιος ο Διευθύνων Σύμβουλος του Συγκροτήματος της Τράπεζας Κύπρου Τζον Χούρικαν, ο οποίος δηλώνει «πως η δική μας ανησυχία ως Τράπεζα παραμένει ότι τα νομοσχέδια για τις εκποιήσεις και την αφερεγγυότητα έχουν καθυστερήσει, κάτι στο οποίο φαίνεται πως συμφωνούν όλοι οι πολιτικοί χώροι. Αυτή η καθυστέρηση είναι ζημιογόνα όχι μόνο για την Τράπεζα Κύπρου αλλά για το χρηματοπιστωτικό σύστημα στο σύνολό του για την οικονομία αλλά και για την εικόνα της Κύπρου στο εξωτερικό. Η αδυναμία μας να λειτουργήσουμε με βάση ένα ξεκάθαρο γρήγορο και ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο που θα πρέπει να συμφωνηθεί από τους πολιτικούς ηγέτες προκαλεί καθυστερήσεις στην προσπάθεια όλων μας να αφήσουμε την οικονομική κρίση πίσω μας και να δημιουργήσουμε τις βάσεις για την ανάκαμψη ολόκληρης της οικονομίας».
Ο ισολογισμός χρήσης 2014 καταδεικνύει πως το Συγκρότημα της Τράπεζας Κύπρου, που είναι η αιχμή του δόρατος για να πάρει μπροστά η μηχανή της οικονομίας, είναι φορτωμένο με «κόκκινα» δάνεια και έχει υποχρεωθεί, μετά τη διενέργεια των stress tests να καθαρίσει στους ισολογισμούς του, αυξάνοντας τις προβλέψεις για ζημιές και επισφάλειες.
Η κατάσταση του χαρτοφυλακίου ΜΕΔ επηρεάζει αρνητικά τη δυνατότητα παραχώρησης νέων πιστωτικών διευκολύνσεων και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζικών στελεχών του Συγκροτήματος, η στασιμότητα στην οικονομία ενδέχεται να επιδεινώσει την ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου της Τράπεζας λόγω του περιορισμένου αριθμού πελατών υψηλής πιστωτικής ποιότητας στους επιχειρηματικούς τομείς που στοχεύει το Συγκρότημα.
Αύξηση προβλέψεων
Η ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου του Συγκροτήματος, σε συνδυασμό με τα δάνεια σε καθυστερήσεις, περιορίζουν τα καθαρά έσοδα από τόκους, με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στις επιχειρηματικές δραστηριότητές, τα αποτελέσματα των εργασιών και την οικονομική κατάσταση του Συγκροτήματος.
Η σημαντική αύξηση νέων προβλέψεων θα μπορούσε να επηρεάσει δυσμενώς την οικονομική κατάσταση και τα λειτουργικά αποτελέσματα του Συγκροτήματος. Ωστόσο, η Τράπεζα δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά καθώς έχει δεσμευτεί να καθορίσει προβλέψεις σε σχέση με την απομείωση δανείων, και να τις αναγνωρίσει στο λογαριασμό κερδοζημιών.
Η υποχρέωση αυτή υλοποιείται με τα αποτελέσματα χρήσης του 2014, μετά την ολοκλήρωση της Συνολικής Αξιολόγησης (Comprehensive Assessment) καθώς έχει ζητηθεί να εξεταστούν λογιστικές εκτιμήσεις σε σχέση με τις προβλέψεις, στο πλαίσιο του ψηλότερου βαθμού συντηρητισμού που χρησιμοποιήθηκε στο AQR.
Μια σημαντική αύξηση στις προβλέψεις για απομειώσεις δανείων ή αλλαγή στην αξιολόγηση του κινδύνου απώλειας στο χαρτοφυλακίου των μη απομειωμένων δανείων και δανειακές ζημιές που ξεπερνούν τις προβλέψεις μπορούν επιδράσουν αρνητικά στην επιχειρηματική δραστηριότητα, την οικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα εργασιών.
Χρηματοδότηση μέσω καταθέσεων
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας, εξίσου ανησυχητικό, είναι πως η συνεχής χρηματοδότηση του δανειακού χαρτοφυλακίου της Τράπεζας από καταθέσεις πελατών, που ήδη ανησυχεί του καταθέτες, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην ικανότητα της Τράπεζας να χρηματοδοτήσει τις δραστηριότητές της.
Εάν οι ιδιοκτήτες της Τράπεζας, μέτοχοι και καταθέτες, προχωρήσουν σε αναλήψεις καταθέσεων ή σταματήσουν να δίνουν «ενέσεις» κεφαλαίων, το Συγκρότημα δεν θα μπορεί να λειτουργεί χωρίς πρόσθετη χρηματοδοτική στήριξη, δημιουργώντας την ανάγκη για πρόσθετο εξωτερικό δανεισμό ή/και πρόσθετα κεφάλαια.
Να σημειωθεί ότι ένα σημαντικό μέρος των ΜΕΔ αποτελείται από δάνεια σε μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα ακινήτων και τον κατασκευαστικό τομέα.
Η δυνατότητα του Συγκροτήματος ν’ ανακτήσει τα δάνεια των επιχειρήσεων αυτών παραμένει περιορισμένη, λόγω της ύφεσης στην αγορά ακινήτων και της χαμηλής ζήτησης και τιμής.
Το Συγκρότημα της Τράπεζας Κύπρου βρίσκεται ενώπιον σοβαρών προκλήσεων, τις οποίες γνωρίζει καλά ο Τζον Χούρικαν, γι’ αυτό και μιλά συνήθως με σκληρή γλώσσα προς τα κόμματα που καθυστερούν την ψήφιση των νομοθεσιών.
Οι κύριες προκλήσεις είναι:
1. Η αδυναμία του Συγκροτήματος να μειώσει το χαρτοφυλάκιο των MΕΔ επηρεάζει αρνητικά τη δυνατότητα για να παραχωρηθούν νέες πιστωτικές διευκολύνσεις.
2. Η ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου του Συγκροτήματος μπορεί να επιδεινωθεί λόγω του περιορισμένου αριθμού πελατών υψηλής πιστωτικής ποιότητας στους επιχειρηματικούς τομείς που στοχεύει.
3. Η εξέλιξη του δανειακού χαρτοφυλακίου της Τράπεζας επηρεάζεται, μεταξύ άλλων, από τη γενική κατάσταση της οικονομίας.
4. Η συνεχιζόμενη επιδείνωση στην ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου σε συνδυασμό με τα δάνεια σε καθυστερήσεις, περιορίζουν τα καθαρά έσοδα από τόκους.
5. Η τυχόν αύξηση νέων προβλέψεων μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την οικονομική κατάσταση και τα λειτουργικά αποτελέσματα του Συγκροτήματος.
6. Η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών ενδεχομένως να υποχρεώσει το Συγκρότημα ν’ αυξήσει τις μελλοντικές προβλέψεις για απομειώσεις δανείων.
7. Η τυχόν μείωση των καταθέσεων των πελατών, ιδιαίτερα των καταθέσεων της λιανικής τραπεζικής, μπορεί να επενεργήσει αρνητικά στη χρηματοδότηση του Συγκροτήματος.
8. Η πιθανότατη άρσης των περιοριστικών μέτρων διακίνησης κεφαλαίων στην Κύπρο εκτιμάται πως θα οδηγήσει σε αύξηση εκροών καταθέσεων από τον τραπεζικό τομέα.
9. Η συνεχιζόμενη εξάρτηση από τη χρηματοδότηση των Κεντρικών Τραπεζών (ΕΚΤ και ELA) για σκοπούς ρευστότητας και οι πιθανές δυσκολίες γι’ άντληση ρευστότητας μέσω παραδοσιακών πηγών χρηματοδότησης, επηρεάζουν τη δυνατότητα του Συγκροτήματος να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του.
Η Τράπεζα έχει €15 δις προβληματικά δάνεια σε σύνολο δανείων €23,8 δις. Στις 31 Δεκεμβρίου 2014, τα δάνεια και οι καταθέσεις διαμορφώθηκαν σε €23,8 δις και €13,2 δις αντίστοιχα. Το πιο προβληματικό στοιχείο του ισολογισμού είναι το χάσμα δανείων προς καταθέσεις το οποίο διαμορφώνεται στα €10,6 δις με τα δάνεια να φθάνουν στα €23,8 δις και τις καταθέσεις στα €13,2 δις.
Ο δείκτης κάλυψης δανείων με προβλέψεις φθάνει το 40% και η πολιτική προβλέψεων καταδεικνύει ότι το πρόβλημα στον ισολογισμό παραμένει.
Οι προβλέψεις για απομείωση δανείων για το έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2014 ανήλθαν σε €666 εκατ. (συνεχιζόμενες δραστηριότητες), με τη χρέωση προβλέψεων επί του συνόλου των δανείων να ανέρχεται στο 3,5%.
Οι προβλέψεις για την απομείωση δανείων για το τέταρτο τρίμηνο του 2014 ανήλθαν σε €248 εκατ. (συνεχιζόμενες δραστηριότητες), σε σύγκριση με €115 εκατ. το τρίτο τρίμηνο του 2014.
Η αύξηση των προβλέψεων το τέταρτο τρίμηνο του 2014 σχετίζεται κυρίως με την εναρμόνιση των μεθοδολογιών και με αλλαγές σε συγκεκριμένες εκτιμήσεις, μετά την επισκόπηση των αποτελεσμάτων του AQR.
Τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια του συστήματος
• Τα δάνεια των εταιρειών ξεπερνούν τα €32 δις εκ των οποίων το 52% δεν εξυπηρετούνται.
• Τα δάνεια των επιχειρηματιών ανάπτυξης γης ανέρχονται σε €4, 4 δις εκ των οποίων τα €58,5 είναι Μη Εξυπηρετούμενα.
• Τα δάνεια των κατασκευαστικών εταιρειών ανέρχονται σε €7,3 δις εκ των οποίων το 78% είναι ΜΕΔ.
• Τα δάνεια των ξενοδόχων ανέρχονται σε €2,3 δις εκ των οποίων το 62% δεν εξυπηρετούνται.
• Τα δάνεια των νοικοκυριών για ιδιοκατοίκηση φθάνουν τα €10 δις εκ των οποίων το 42% είναι ΜΕΔ.
Ποιες διευθετήσεις μπορούν
να γίνουν για να πληρώνονται τα δάνεια
• Διευκολύνσεις με την τροποποίηση των όρων και προϋποθέσεων της σύμβασης, δίνοντας στον δανειολήπτη τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει/αναχρηματοδοτήσει το χρέος του.
• Μέτρα αναδιάρθρωσης επιχειρήσεων ή/και μέτρα αναδιάρθρωσης της χρηματοδότησης του δανειολήπτη.
• Λύσεις αναδιάρθρωσης με διάρκεια αποπληρωμής μικρότερης των πέντε ετών. Στις περιπτώσεις δανείων για την κατασκευή εμπορικών ακινήτων/χρηματοδότηση έργων, η διάρκεια βραχυπρόθεσμων σχεδίων αναδιάρθρωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα τρία έτη.
Βραχυπρόθεσμες λύσεις αναδιαρθρώσεων:
• Καταβάλλεται μόνο ο τόκος των πιστωτικών διευκολύνσεων και καμία αποπληρωμή κεφαλαίου.
• Μειώνεται το ποσό των δόσεων για καθορισμένη βραχυπρόθεσμη περίοδο, ώστε ν’ ανταποκρίνονται στη νέα κατάσταση ταμειακών ροών του δανειολήπτη.
• Κεφαλαιοποιούνται οι καθυστερήσεις ή/και οι δεδουλευμένοι τόκοι βάσει ενός αναδιαρθρωμένου προγράμματος.
• Γίνεται συμφωνία που επιτρέπει στον δανειολήπτη καθορισμένη καθυστέρηση για εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναφορικά με το κεφάλαιό του.
• Μειώνεται μόνιμα ή προσωρινά το επιτόκιο σε εφικτό επιτόκιο.
Μακροπρόθεσμες λύσεις αναδιάρθρωσης:
• Παρατείνεται η διάρκεια αποπληρωμής που επιτρέπει τη μείωση του ποσού των δόσεων με επέκταση των αποπληρωμών σε μεγαλύτερη περίοδο.
• Πρόσθετη εγγύηση,όταν λαμβάνονται πρόσθετα βάρη επί των μη βεβαρημένων στοιχείων του ενεργητικού ως επιπρόσθετη εγγύηση από το δανειολήπτη, ως μέρος της διαδικασίας αναδιάρθρωσης.
• Το υφιστάμενο πρόγραμμα αποπληρωμών προσαρμόζεται σε ένα νέο βιώσιμο πρόγραμμα αποπληρωμής που βασίζεται σε μία ρεαλιστική εκτίμηση.
• Ενισχύονται οι υφιστάμενες εξασφαλίσεις με δέσμευση επιπρόσθετων εγγυήσεων, για να αντισταθμιστεί η μείωση των επιτοκίων ή για να σταθμιστούν τα πλεονεκτήματα που λαμβάνει ο δανειολήπτης από την αναδιάρθρωση.
• Χορηγούνται νέες πιστωτικές διευκολύνσεις ως μέρος της αναδιάρθρωσης, που συνεπάγονται τη δέσμευση πρόσθετων εγγυήσεων.