Το παιδί μου δεν κοιμάται…
Tης Χριστιάνας Χριστοφόρου*
Ο ύπνος αποτελεί πολύ σημαντικό κομμάτι στη ζωή των παιδιών, αφού ένας ποιοτικός και υγιής ύπνος είναι απαραίτητη προϋπόθεση της καλής υγείας και ανάπτυξης. Η σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία, αλλά και η προστασία από ορισμένα νοσήματα εξαρτάται από την ποιότητα και την ποσότητα του ύπνου.Σύμφωνα με έρευνες, η καλύτερη ώρα για να κοιμηθεί ένα παιδάκι είναι μέχρι τις 9 το βράδυ. Οι ώρες ύπνου είναι διαφορετικές ανάλογα με την ηλικία και διαφέρουν από παιδί σε παιδί. Στη νεογνική ηλικία κυμαίνονται από 16 μέχρι 20 ώρες, στη βρεφική από 13 μέχρι 15 ώρες, στην προσχολική από 12 έως 13 ώρες, στη σχολική από 11 μέχρι 12 ώρες και στην εφηβική περιορίζονται στις 9 ώρες.
Για πολλούς γονείς η ώρα που πρέπει να βάλουν τα παιδιά τους για ύπνο είναι η δυσκολότερη και πιο κουραστική στιγμή της ημέρας τους. Πολλά παιδιά, την ώρα που είναι έτοιμα στο κρεβάτι τους για να κοιμηθούν, ζωηρεύουν και αρνούνται να αποχωριστούν τη μητέρα τους ή τον πατέρα τους για να κοιμηθούν. Αρκετοί είναι οι γονείς που επιλέγουν να κοιμούνται μαζί με τα παιδιά τους στο διπλό κρεβάτι του ζευγαριού, με σκοπό να γλιτώνουν τα νυχτερινά κλάματα και τις νυχτερινές βόλτες μέσα στο σπίτι. Οι γνώμες των ειδικών γι’ αυτήν τη στρατηγική που χρησιμοποιούν αρκετοί γονείς διίστανται. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αυτή η μέθοδος δεν είναι καλή, καθώς δεν βοηθά το παιδί να ανεξαρτητοποιηθεί. Άλλοι ερευνητές πιστεύουν ότι με αυτόν τον τρόπο το παιδί αναπτύσσει ένα πιο στενό δέσιμο και με τους δύο γονείς.
Ακόμη ένα συχνό πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι γονείς είναι οι διακοπές του ύπνου κατά τη διάρκεια της νύχτας, που μπορεί να διαρκούν για πολλή ώρα και να αποτελούν πρόβλημα και για τους γονείς που δεν κοιμούνται, αλλά και για το ίδιο το παιδί. Συχνά, σε αυτές τις περιπτώσεις, το παιδί αδυνατεί να ξανακοιμηθεί μόνο του χωρίς την παρουσία ενός από τους δύο γονείς του, ενώ πολλές φορές ξυπνά πολύ εύκολα και κοιμάται λιγότερες ώρες από το φυσιολογικό. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένα παιδί, που ως πέντε χρονών δεν έχει ξεπεράσει το πρόβλημα αϋπνίας, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να πάσχει από διαταραχές του ύπνου στην υπόλοιπη ζωή του.
Στρατηγικές καλύτερου ύπνου
Μερικές βασικές στρατηγικές που μπορούν να ακολουθήσουν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα:
- Το παιδί πρέπει να μάθει τη διαφορά ανάμεσα στη μέρα και τη νύχτα, καθώς αυτή η διάκριση θα το βοηθήσει να ρυθμίσει το βιολογικό του ρολόι.
- Βάλτε ένα σταθερό ωράριο για τον ύπνο. Σύμφωνα με έρευνες, η καλύτερη ώρα για να κοιμηθεί ένα παιδάκι είναι μέχρι τις 9 μ.μ., καθώς μετά από αυτήν την ώρα τα παιδιά παρουσιάζουν υπερδιέγερση και κουράζονται υπερβολικά.
- Προσπαθήστε να διδάξετε το παιδί σας να κοιμάται χωρίς εσάς, για να μάθει να διαχειρίζεται και τις νυχτερινές αφυπνίσεις μόνο του. Σταδιακά ενθαρρύνετε το παιδί σας να αποκοιμάται μόνο του, χωρίς να το κουνάτε ή να το νανουρίζετε.
- Ιδιαίτερα βοηθητικό είναι να φροντίσουμε ο χώρος διαμονής του παιδιού να είναι ήσυχος και σκοτεινός, σε αντίθεση με τη μέρα που δεν πρέπει να δημιουργούμε τεχνητό σκοτάδι και να μην αποφεύγουμε τους θορύβους. Φτιάξτε ένα χώρο που κάνει το παιδί να αισθάνεται ασφάλεια.
- Κάθε παιδί, όπως και κάθε ενήλικας, έχει τις δικές του συνήθειες και ανάγκες σχετικά με τον ύπνο. Προσπαθήστε να μάθετε τις δικές του παιδιού σας.
- Ανταποκριθείτε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα όταν το μωρό κλάψει τη νύχτα. Αν φτάσετε όσο ακόμα είναι μισοκοιμισμένο, είναι πιο πιθανό να το βοηθήσετε να ξανακοιμηθεί αμέσως.
- Προσπαθήστε να βοηθήσετε το παιδί να συνδέσει τον ύπνο με αγαπημένα του αντικείμενα, όπως ένα αρκουδάκι.
- Η χρήση του ύπνου και του κρεβατιού ως τιμωρία πρέπει να αποφεύγεται.
- Μη φωνάζετε στο παιδί σας όταν δεν μπορεί να κοιμηθεί, αλλά προσπαθήστε να καταλάβετε για ποιο λόγο αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα.
- Αν το παιδί σας είναι μεγαλύτερο και όταν ξυπνήσει έρχεται στο κρεβάτι σας, αγκαλιάστε το και επιστρέψτε μαζί του χωρίς λόγια στο δωμάτιό του. Ποτέ μην αφήνετε το παιδί στο κρεβάτι σας να κοιμηθεί για να το μεταφέρετε μετά από λίγο στο δικό του.
- Αν το ξύπνημα μέσα στη νύχτα είναι συχνό, σταδιακά αρχίστε να αραιώνετε τις εμφανίσεις στο πλευρό του.
- Καλό είναι το παιδί να έχει μια διαδικασία ύπνου χωρίς, όμως, αυτή να είναι πολύπλοκη και χρονοβόρα. Πριν το βάλετε για ύπνο, καθιερώστε το βραδινό μπάνιο ή διαβάστε του ένα παραμύθι.
- Μην αφήνετε το παιδί στο δωμάτιό του να κλαίει σπαρακτικά και προσπαθήστε με άλλες μεθόδους να λύσετε το πρόβλημα.
- Αποφύγετε να ενοχλείτε το παιδί κατά τη διάρκεια του ύπνου και μην του δημιουργείτε ένταση πριν πάει για ύπνο.
- Πριν από την ώρα του ύπνου δώστε μια προειδοποίηση στο παιδί, ότι σε λίγο θα πάει για ύπνο.
- Είναι πολύ σημαντικό στη λύση του προβλήματος του ύπνου να συμμετέχουν και οι δύο γονείς, γιατί είναι το ίδιο βασικοί στη ζωή του παιδιού.
- Ο ύπνος πρέπει να είναι μια χαρούμενη και τρυφερή διαδικασία, που δεν προκαλεί άγχος στο παιδί.
- Αν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τον ύπνο, τότε οι γονείς καλό θα ήταν να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό.
*BSc Psychology, MSc Developmental and Educational Psychology