Καταγράψτε τον προϋπολογισμό της δικής σας “κρίσης”
Ένας οικογενειακός προϋπολογισμός, που συντάσσεται σε μια εποχή δύσκολη όπως η σημερινή, μια εποχή γεμάτη κακοτοπιές, είναι ό,τι καλύτερο και πιο αποτελεσματικό και μπορεί να γλιτώσει πολλά νοικοκυριά από την… κατάρρευση. Ας πάρουμε μια μέση κυπριακή οικογένεια με δύο παιδιά κι ας δούμε τώρα ποια είναι τα έξοδα που συνθέτουν τον ετήσιο οικογενειακό προϋπολογισμό.
Πάρτε χαρτί και μολύβι ή καλύτερα ανοίξτε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή σας. H πρώτη ενέργεια για έναν υγιή οικογενειακό προϋπολογισμό είναι να καταγράψετε τις δαπάνες και τα έσοδά σας και να καταβάλετε κάθε προσπάθεια να τα τηρήσετε αυστηρά και προσεκτικά. Για να μην τα βρείτε μετά μπροστά σας και να μην ξέρετε πώς να τα αντιμετωπίσετε. Καταγράφοντας τον οικογενειακό προϋπολογισμό, θα είσαστε σε θέση να ελέγξετε καλύτερα την οικονομική σας κατάσταση και να αντιμετωπίσετε τα όποια προβλήματα προκύψουν.
Βασικές ανάγκες
Πρώτα, λοιπόν, γράψτε τα έξοδα για τις βασικές ανάγκες σας (στέγη, τροφή, ένδυση και συνθήκες υγιεινής). Στον κατάλογο θα πρέπει να λάβετε υπόψη τον αριθμό των μελών της οικογένειάς σας, πού διαμένετε και όλα τα εισοδήματά σας.Τα αγαθά και οι υπηρεσίες αυτές είναι τα βασικά και απαραίτητα.
Aνάγκες σπιτιού
Από εκεί και πέρα θα πρέπει να εξετάσετε πόσα χρήματα είστε σε θέση να ξοδέψετε για υπηρεσίες που σας ικανοποιούν, για την ψυχαγωγία σας και για τις ανάγκες του σπιτιού σας. Εδώ θα πρέπει να λάβετε σοβαρά υπόψη τα έκτακτα περιστατικά -έναν λογαριασμό που περιμένετε- μια εγχείρηση ή την αγορά ενός αυτοκινήτου που χάλασε αναπάντεχα και δεν διορθώνεται. Στα έξοδα συμπεριλαμβάνονται το ενοίκιο κατοικίας και τα κοινόχρηστα (όσοι από εσάς διαμένετε σε σπίτι με ενοίκιο), ενώ όσοι κατοικείτε σε δικό σας σπίτι, θα πρέπει να υπολογίσετε ως πάγια δαπάνη τις δόσεις του στεγαστικού δανείου.
Εκτός κι αν το έχετε εξοφλήσει. Στα βασικά σας έξοδα μπορείτε να συμπεριλάβετε τα έξοδα διατροφής, ένδυσης και υπόδησης, τα μεταφορικά ή έξοδα καυσίμων, τους λογαριασμούς (ηλεκτρισμό, νερό, τηλέφωνα), καθώς και άλλα έξοδα όπως είναι η συντήρηση και η ασφάλεια του αυτοκινήτου, τα έξοδα για τα σχολεία και τα φροντιστήρια των παιδιών, τα χριστουγεννιάτικα και άλλα δώρα, τα έξοδα για τις διακοπές κ.ά. Αυτές, λοιπόν, είναι και οι βασικές κατηγορίες οικογενειακών δαπανών.
Πριν ξοδέψετε…
Οικονομικοί σύμβουλοι θεωρούν ότι εάν ο προϋπολογισμός σας δεν είναι ορθός και πάνω σε σωστή βάση, δεν μπορείτε να χαίρεστε τη ζωή σας και θα έχετε συνεχώς άγχος και οικονομικά προβλήματα. Πολλοί από εμάς αναβάλλουμε την ετοιμασία του προϋπολογισμού επειδή έχουμε την τάση να αναβάλλουμε και επειδή τη θεωρούμε μιαν άχαρη δουλειά.
Το κυριότερο, όμως, είναι ότι δεν θέλουμε να ξέρουμε την αλήθεια, να έχουμε μπροστά μας την πραγματική εικόνα. Κάπου μας αρέσει να ζούμε σε ουτοπία… Ωστόσο ένας καταγεγραμμένος προϋπολογισμός θα σας βοηθήσει να εξετάσετε και να ελέγξετε τα έξοδα, τα έσοδα και τις αποταμιεύσεις σας και να στηρίξει την κάθε προσπάθειά σας να θέσετε προτεραιότητες σε διάφορα ζητήματα, εκεί όπου χρειάζεται.
Ποια τα θετικά στοιχεία της ετοιμασίας ενός προϋπολογισμού;
• Ελέγχετε το άγχος σας καθώς είστε σε θέση να ελέγχετε εσείς οι ίδιοι την οικονομική σας κατάσταση.
• Έχετε μια πλήρη εικόνα των εσόδων και εξόδων σας και μπορείτε να έχετε ανά πάσα στιγμή μια κατάσταση σχετικά με το πού μπορείτε να ξοδέψετε και πόσα.
• Μπορείτε να δείτε και να ελέγχετε καλύτερα τις σπατάλες σας.
Καταγραφή δαπανών
Το πρώτο βήμα για να σχεδιάσετε τον οικογενειακό σας προϋπολογισμό είναι να καθορίσετε τις σταθερές πηγές εισοδήματός σας (τα έσοδα) και τις τακτικές σας οικονομικές υποχρεώσεις (τα έξοδα).
Ανοίξτε ένα φάιλ στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και αρχίστε να γράφετε:
Έσοδα από επαγγελματική δραστηριότητα: μισθοί, δέκατος τρίτος μισθός, µπόνους κ.ά.
Επιδόματα: επίδομα τέκνου, επίδομα ανεργίας.
Συντάξεις: γήρατος ή αναπηρίας.
Άλλα έσοδα: έσοδα από τόκους ή ενοίκια. Στον κατάλογο των εξόδων συμπεριλαμβάνονται: Τα πάγια έξοδα που καταβάλλονται σε συγκεκριμένες περιόδους:
• Φορολογία: φόροι εισοδήματος, τέλη ακίνητης ιδιοκτησίας, αποχέτευσης, δημοτικοί φόροι, επαγγελματικοί φόροι. • Κατοικία: ενοίκιο, λογαριασμοί ρεύματος, τηλεφώνου, νερού και κοινόχρηστων όσοι διαμένουν σε πολυκατοικία.
• Ασφάλειες: κατοικίας, αυτοκινήτου, ασθενείας, ζωής.
• Άλλα έξοδα: για φύλαξη των παιδιών, δίδακτρα σχολείων και φροντιστηρίων.
• Έξοδα για μεταφορές: βενζίνη ή πετρέλαιο, ταξί, εισιτήρια για λεωφορεία.
• Δόσεις: δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Όταν δεν είσαστε σε θέση να πληρώνετε τη δόση για το δάνειό σας, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να χάσετε μελλοντικά το σπίτι σας.
• Τόκοι: τόκοι από στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια.
• Διατροφή: στις περιπτώσεις ζευγαριών που έχουν χωρίσει.
Τα τρέχοντα έξοδα που αφορούν τα καθημερινά και συχνά έξοδα. Τα έξοδα αυτά είναι:
• Για διατροφή.
• Για προϊόντα προσωπικής φροντίδας.
• Για τη συντήρηση του σπιτιού.
• Για σκοπούς υγείας.
• Για ένδυση και υπόδηση.
• Για διασκέδαση, αναψυχή και χόμπι.
Τα έκτακτα έξοδα που συμπεριλαμβάνουν έξοδα που αφορούν:
• Συντήρηση ή επισκευές κατοικίας και αυτοκινήτου.
• Αγορά ή και αντικατάσταση συσκευών και επίπλων.
• Δώρα. Αν τα έσοδά σας είναι λιγότερα από τα έξοδά σας, θα αντιμετωπίσετε οικονομικές δυσκολίες.
Πρώτο βήμα: αποφύγετε τον δανεισμό άμεσα και διευθετήστε έγκαιρα τις πληρωμές που έχετε καθυστερήσει, ώστε να μειωθούν οι τρέχουσες δαπάνες σας. Αν τα έσοδά σας είναι περισσότερα από τα έξοδά σας, μπορείτε να είσαστε πιο άνετος και να πιστεύετε ότι διαθέτετε σχετική οικονομική άνεση και έχετε την ευχέρεια να δανειστείτε. Όμως φροντίστε η μηνιαία δόση για την αποπληρωμή του δανείου να μην αντιστοιχεί στο σύνολο του μηνιαίου σας υπολοίπου.
Δημιουργήστε ένα περιθώριο ασφαλείας για να καλύπτετε τα απρόβλεπτα έξοδα. Στον οικογενειακό προϋπολογισμό σας θα πρέπει να λάβετε σοβαρά υπόψη διάφορα σημαντικά γεγονότα, που θα σας κοστίσουν αρκετά. Για παράδειγμα, τη γέννηση του παιδιού σας, τη φοίτησή του σε πανεπιστήμιο ή κολέγιο, την επίπλωση της κατοικίας ή του διαμερίσματος, ακόμη και το γάμο ή το διαζύγιό σας, μια απρόσμενη ασθένεια ή και την απόλυση του ενός ή και των δυο συντρόφων, μέχρι και τον θάνατό σας.
Προγραμματισμός των εξόδων σας
Παρουσιάστε τους λογαριασμούς της Τράπεζας και της πιστωτικής κάρτας σας και καταγράψτε τα έξοδα και τα έσοδά σας. Για παράδειγμα, μπορείτε να αρχίσετε με τα έξοδα του μήνα. Εάν δεν θυμάστε όλα τα ποσά, αναφερθείτε μόνο σε ένα συνολικό ποσό.
Μην ξεχνάτε να συμπεριλάβετε στον προϋπολογισμό σας:
• Τα βασικά έξοδα – για το σπίτι, τους λογαριασμούς και τα απαραίτητα είδη ένδυσης και υπόδησης.
• Τις καθημερινές άμεσες ανάγκες για διατροφή και για τις μετακινήσεις σας.
• Τα σταθερά έξοδα όπως είναι οι ασφάλειες, οι φόροι και οι συνδρομές.
Χρύσω Αντωνιάδου