Δυο τράπεζες χρειάζονται συνολικά 600 – 900 εκατ. ευρώ
Της Χρύσως Αντωνιάδου
Κι άλλες καταιγίδες σαρώνουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ελλάδας και της Κύπρου, αυτή τη φορά πιο ήπιες, αλλά εξίσου σημαντικές για το σκηνικό που στήνεται τώρα και τα επόμενα χρόνια. Οι υφιστάμενοι ξένοι μέτοχοι των τραπεζών που τις στήριξαν, ενδυναμώνοντας την κεφαλαιακή τους βάση, αξιολογούν τις εξελίξεις με μεγάλη προσοχή, για να δουν πώς διαμορφώνονται τα ποσοστά τους, εάν μπουν στο «παιγνίδι» νέοι μέτοχοι, εάν υποστούν dilution και αναμένουν το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ελλάδα για να αποφασίσουν την επόμενή τους κίνηση.
Οι εκλογές και η νέα επικρατούσα κατάσταση αλλά και ο εν εξελίξει έλεγχος Ποιότητας Στοιχείων Ενεργητικού και η Άσκηση Προσομοίωσης Ακραίων Καταστάσεων (stress tests), που ολοκληρώνονται τον Οκτώβριο, διαμορφώνουν το νέο σκηνικό και τις αποφάσεις που θα ληφθούν στον τραπεζικό τομέα. Η Ελλάδα και η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, επηρεάζουν εμμέσως πλην σαφώς και τις εξελίξεις στην Κύπρο, πέραν της ανάγκης των κυπριακών τραπεζών να εξεύρουν νέα κεφάλαια και να καλύψουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες, στο πλαίσιο των stress tests. Στην Κύπρο έχουν και πάλι στρατοπεδεύσει κλιμάκια των Ευρωπαϊκών Θεσμών που διενεργούν τα stress tests.
Θέλουν νέα κεφάλαια
Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική Τράπεζα αναζητούν νέα κεφάλαια για να καλύψουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια, στο πλαίσιο των απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των Ευρωπαϊκών Αρχών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η Τράπεζα Κύπρου πιθανότατα να χρειαστεί πρόσθετα κεφάλαια 400 – 600 εκατ. ευρώ και η Ελληνική Τράπεζα, άλλα 200 – 300 εκατ. ευρώ. Η πρώτη ξεκίνησε επαφές στο Λονδίνο για εξεύρεση επενδυτών ενώ η δεύτερη βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD). Η συμμετοχή της EBRD στο μετοχικό κεφάλαιο της Ελληνικής Τράπεζας μπορεί να φθάσει και μέχρι το 10% έτσι που τα ποσοστά των μετόχων Third Point και Wargaming από 26,1% έκαστος και της Δήμητρα Επενδυτική με 10,5% θα υποστούν αλλοίωση (dilution).
Η αξία των χαρτοφυλακίων
Μέσα από τα νέα stress tests τόσο οι κυπριακές όσο και οι ελληνικές τράπεζες θα τύχουν αξιολόγησης της αξίας των δανειακών τους χαρτοφυλακίων και των εξασφαλίσεων τους αλλά και των αντίστοιχων προβλέψεων και των ζημιών που προκύπτουν από το σύνολο του δανειακού χαρτοφυλακίου. Ανάλογα με τα αποτελέσματα υποχρεώνονται να ενδυναμώσουν τους ισολογισμούς τους, λαμβάνοντας πρόσθετα μέτρα με τα οποία θα αντιμετωπίζονται πιθανά προβλήματα που θα προκύψουν μέσα από τη συνολική αξιολόγηση.
Το «κλειδί» για τις εξελίξεις στον χρηματοπιστωτικό χώρο στην Ελλάδα και των θυγατρικών τους στην Κύπρο, πράγμα που εκτιμάται πως θα αλλάξει το περιβάλλον γενικότερα, είναι ο «μαγικός» αριθμός των κεφαλαίων που θα χρειαστούν οι ελληνικές τράπεζες. Ανάλογα με τις ανάγκες τους θα αποφασίσουν αν θα πωλήσουν τις θυγατρικές τους στην Κύπρο και αλλού. Η πώληση των θυγατρικών, που βρίσκεται ήδη στο τραπέζι ως ένα σενάριο επιλογής, επηρεάζει τον χρηματοπιστωτικό τομέα της Κύπρου. Στα … πόδια του λαβωμένου τραπεζικού συστήματος, θα βρεθούν και νέοι παίκτες, και όποιος αντέξει.
Πειραιώς μιλά με Libra Group
Η πρώτη περίπτωση που βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων για «ξεφόρτωμα» ελληνικής τράπεζας στην Κύπρο είναι η Τράπεζα Πειραιώς. Η Τράπεζα, εφόσον καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις, περνά στα χέρια του Libra Group, στο οποίο ανήκει η Lomar Shipping, η ναυτιλιακή εταιρεία της γνωστής οικογένειας Λογοθέτη που εδρεύει στο Λονδίνο. Ο Όμιλος φαίνεται να προσεγγίστηκε από πλευράς Πειραιώς, η οποία προετοιμάζεται για να αντιμετωπίσει τυχόν έλλειμμα κεφαλαίων. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις για τα θέματα due diligence (μελέτη δέουσας επιμέλειας) και ανάλογα με το αποτέλεσμα της μελέτης θα αποφασιστεί κατά πόσον ο Όμιλος θα υποβάλει πρόταση για εξαγορά.
Το ενδιαφέρον του Ομίλου Λολοθέτη δεν είναι άσχετο με τις εξελίξεις στον τομέα τις ενέργειας καθώς στις επιχειρηματικές του δραστηριότητες εντάσσονται ενεργειακά ζητήματα (άλλες δραστηριότητές του αφορούν στον τομέα της ναυτιλίας, αεροπορίας, ακινήτων και φιλοξενίας). Οι ενεργειακές επιχειρήσεις του Ομίλου ξεκίνησαν με ηλιακά και αιολικά πάρκα στη Μεσόγειο.
Ο Όμιλος Libra είναι γνώριμος στην Τράπεζα Πειραιώς καθώς πέρσι αγόρασε προβληματικά δάνεια τα οποία παραχωρήθηκαν σε Έλληνες εφοπλιστές. Μελετώντας όλα τα στοιχεία αναφορικά με τον Όμιλο που έχουν αναρτηθεί την ιστοσελίδα του πληροφορούμαστε πως πριν από τη δημιουργία του Libra Group το 2003, οι επιχειρήσεις της οικογένειας επικεντρώνονταν στη ναυτιλία. Η μεγάλη επέκταση και διαφοροποίηση του Ομίλου έγινε μετά την πώληση 67 πλοίων μεταξύ του 2004 και του 2007.
Αγώνας για τα κεφάλαια
Εν αναμονή των αποτελεσμάτων του Ελέγχου Ποιότητας Στοιχείων Ενεργητικού (AQR) των ελληνικών τραπεζών, η JP Morgan εκτιμά πως το ‘bail in’ θα αποφευχθεί για κάποιες τράπεζες, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα, αν οι ιδιώτες επενδυτές προσφέρουν φρέσκο χρήμα για να καλύψουν το έλλειμμα που θα προκύψει στο βασικό σενάριο. Ο αμερικανικός οίκος υποστηρίζει ότι η Τράπεζα Πειραιώς και η Eurobank θα παλέψουν για να καλύψουν τα κεφαλαιακά τους ελλείμματα με βάση το βασικό σενάριο.
Σε έκθεσή της επισημαίνει πως οι τράπεζες θα λάβουν ιδιωτικά κεφάλαια για να καλύψουν τις ανάγκες του Ελέγχου και του βασικού σεναρίου του stress test και προληπτική κεφαλαιακή ενίσχυση από το πρόγραμμα διάσωσης (για να καλύψουν τις υπόλοιπες κεφαλαιακές ανάγκες). Oι εκτιμήσεις τους για τις κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών ανέρχονται στα 15 δις ευρώ και η συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών υπολογίζεται στα 4 δις ευρώ. Η JP Morgan καταλήγει στον …μαγικό αριθμό, λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη άσκηση της ΕΚΤ και την αύξηση στα μη εξ υπηρετούμενα δάνεια και στις προβλέψεις για επισφάλειες.
Ειδικότερα οι εκτιμήσεις καταλήγουν στις εξής ανάγκες:
- Η Εθνική Τράπεζα δεν χρειάζεται κεφαλαιακές ανάγκες στο πρώτο και δεύτερο σενάριο και χρειάζεται 600 εκατ. στο τρίτο.
- Η Alpha Bank δεν χρειάζεται κεφαλαιακές ανάγκες στα δύο πρώτα σενάρια αλλά χρειάζεται 800 εκατ. στο τρίτο σενάριο.
- Η Eurobank χρειάζεται 1,2 δις στο πρώτο, 1,8 δις ευρώ στο δεύτερο και 2,5 δις στο τρίτο.
- Η Τράπεζα Πειραιώς χρειάζεται 300 εκατ. ευρώ στο πρώτο, 1,2 δις ευρώ στο δεύτερο και 2,1 δις ευρώ στο τρίτο.
Η JP Morgan πιστεύει πως οι επιλογές θα είναι ανάμεσα στο σενάριο 2 και 3 και το συνολικό κεφαλαιακό έλλειμμα θα φτάσει στα 4 δις ευρώ.
Οι ξένοι φοβούνται απώλειες
Οι ξένοι επενδυτές στις ελληνικές τράπεζες διακατέχονται από έναν εκνευρισμό καθώς διαβλέπουν πως η μεγάλη ανακεφαλαιοποίηση θα μειώσει τη συμμετοχή τους. Ήδη, ο Wilbur Ross, ο μεγαλομέτοχος της Eurobank και της Τράπεζας Κύπρου, έκανε σχετικά διαβήματα και έκκληση στην ΕΚΤ, υποστηρίζοντας «πως ο εκμηδενισμός της συμμετοχής των μετόχων των ελληνικών τραπεζών εξαιτίας της ανακεφαλαιοποίησης δεν είναι κατάλληλος για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην Ελλάδα». Ο κ. Ross, επένδυσε πέρσι με άλλους επενδυτές €1,3 δις στην Eurobank, και προειδοποιεί ότι αν η επένδυσή τους στις ελληνικές τράπεζες διαγραφεί, θα περάσει καιρός για να επιστρέψουν οι ξένοι επενδυτές στην Ελλάδα.
Παρόμοιες αλλά λιγότερες ανησυχίες υπάρχουν και για τη μείωση της συμμετοχής των ήδη υφιστάμενων ξένων επενδυτών στις τράπεζες στην Κύπρο, καθώς η ανάγκη γι’ αύξηση της κεφαλαιακής επάρκειάς τους αναμένεται να μειώσει τη συμμετοχή τους. Η περίπτωση της Ελλάδας είναι ιδιαίτερα πιεστική και αμέσως μετά τις εκλογές θα πρέπει να καλυφθεί ο χρόνος για να «κλειδώσει» η συμμετοχή των ξένων ιδιωτών, δελεάζοντάς τους με χαμηλές τιμές και ψηλές αποδόσεις στο μέλλον.
Στην Ελλάδα το ενδιαφέρον των ξένων θα εξαρτηθεί από το ύψος της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου που θα απαιτηθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών στο βασικό και το ακραίο σενάριο. Εάν τα κεφάλαια που απαιτούνται δεν αποτρέπουν την αγορά, παλιοί και νέοι επενδυτές δεν αποκλείεται να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους και να συμμετάσχουν στην αύξηση.
Τα αποτελέσματα του stress test προβλέπεται να ανακοινωθούν στις 25 Οκτωβρίου 2015 και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες στην Ελλάδα θα πρέπει να ολοκληρώσουν τις αυξήσεις κεφαλαίου μέχρι τις 15 – 20 Δεκεμβρίου 2015. Η διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου καθώς από την 1η Ιανουαρίου 2016 υιοθετείται το ‘bail in’ που προβλέπει και «κούρεμα» καταθέσεων, αν και υπό τις σημερινές συνθήκες, έχει αποκλειστεί κάτι τέτοιο.
Ο μαγικός αριθμός
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπολογίζει το ύψος ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών από 10 έως 25 δις ευρώ, ωστόσο το τελικό ποσό εξαρτάται από τα stress tests και τον έλεγχο ποιότητας των περιουσιακών τους στοιχείων. Από τα 25 δις τα οποία προβλέπει η συμφωνία του περασμένου Ιουνίου, τα 10 δις έχουν ήδη εκταμιευτεί και βρίσκονται σε ειδικό λογαριασμό του ESM για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών ενώ για τα υπόλοιπα 15 δις ευρώ, οι σχετικές αποφάσεις θα πρέπει να έχουν ληφθεί μέχρι τις 15 Νοεμβρίου 2015.
Μεγάλο ερώτημα παραμένει το ύψος των αναγκών των ελληνικών τραπεζών καθώς υπάρχουν πιέσεις από τις Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (SSM και EKT) να αυξήσουν το ποσό ώστε να μπορεί να καλυφθεί η κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών.