To stress στη Σκλήρυνση κατά Πλάκας
Της Δρος Αριστονίκης Θεοδοσίου – Τρυφωνίδου*
Η είδηση οποιασδήποτε ασθένειας προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα. Ο κατακλυσμός συναισθημάτων – ως επί το πλείστον αρνητικών- που βιώνει οποιοσδήποτε ασθενής ταυτόχρονα με την περίοδο που οργανικά είναι ευάλωτος είναι κακός δείκτης για την εξέλιξη της υγείας του. Είναι όμως, πολύ δύσκολο να αποκλεισθούν αρνητικές σκέψεις όταν υπάρχουν άσχημες ειδήσεις.
Στην περίπτωση αυτή έχει σημασία η διάρκεια και η ένταση των αρνητικών σκέψεων. Στη Σκλήρυνση Κατά Πλάκας το στρες και οι αρνητικές σκέψεις επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος νοούμενου ότι η Σκλήρυνση είναι μια ασθένεια του ανοσοποιητικού συστήματος. Το ανοσολογικό σύστημα λοιπόν είναι ένα σύνθετο δίκτυο από κύτταρα και μόρια τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες προφυλάσσουν τον οργανισμό και εξουδετερώνουν λοιμώξεις από βακτηρίδια, ιούς και άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς.
Στα αυτοάνοσα νοσήματα το ανοσολογικό σύστημα είτε προσβάλλει τον ίδιο τον οργανισμό (αυτοανοσία), επιτίθεται εναντίον του ίδιου του σώματος, στοχεύοντας τα κύτταρα, τους ιστούς και τα όργανα, είτε στην προσπάθεια του να εξουδετερώσει ξένες ουσίες προκαλεί βλάβη στον οργανισμό (αυτοφλεγμονή), είτε τέλος υπολειτουργεί με αποτέλεσμα συχνές και υποτροπιάζουσες λοιμώξεις (ανοσοανεπάρκειες). Με άλλα λόγια ένας από τους τρόπους που διαθέτει ο ανθρώπινος οργανισμός για να αποκρούει τις επιθέσεις εισβολέων (π.χ. ιών και βακτηρίων) είναι η δημιουργία αντισωμάτων.
Χαρακτηριστικά
Το ανοσοποιητικό σύστημα διαθέτει τα εξής χαρακτηριστικά:
Εκπαιδεύεται έτσι που όταν προσβληθεί από κάποιον εισβολέα, τον μαθαίνει και αναπτύσσει ειδική γι’ αυτόν ανοσία.
Αναπτύσσει ειδική μνήμη έναντι των εισβολέων που έχει συναντήσει.
Παρουσιάζει ανοσολογική ανοχή, διακρίνει δηλαδή τα στοιχεία του οργανισμού του από τα ξένα και δεν στρέφεται εναντίον του εαυτού του.
Μπορεί να συνεργαστεί με όλα τα υπόλοιπα συστήματα του οργανισμού, όπως το νευρικό, το ενδοκρινικό και το μεταβολικό.
H δράση του αμυντικού συστήματος ασκείται σε δύο επίπεδα: το πρώτο συνίσταται στη μη ειδική ανοσολογική απόκριση (φυσική ανοσία) και το δεύτερο στην ειδική (επίκτητη ανοσία). Τα αυτοάνοσα νοσήματα προκύπτουν από την απώλεια ενός εκ των τεσσάρων χαρακτηριστικών του ανοσοποιητικού συστήματος, της ανοσολογικής ανοχής. Καθένα από τα αυτοάνοσα νοσήματα, μπορεί να προσβάλλει τον οργανισμό με διαφορετικούς τρόπους.
Τα αυτοάνοσα
Στις αρθρίτιδες η «λανθασμένη» αντίδραση στρέφεται εναντίον των αρθρώσεων, στη Νόσο του Crohn εναντίον του εντέρου, ενώ στη Σκλήρυνση κατά Πλάκας εναντίον του εγκεφάλου. Στην Ψωρίαση και τον Έρπητα προσβάλλεται το δέρμα, στο Νεφρωσικό Σύνδρομο προσβάλλονται τα νεφρά ενώ στον Ερυθηματώδη Λύκο, προσβάλλονται οι ιστοί του δέρματος ή των αρθρώσεων και τα όργανα των νεφρών ή των πνευμόνων (Herbert, & Cohen, 1993).
Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι ακόμη και συνήθεις στρεσοπαράγοντες μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά το Ανοσοποιητικό Σύστημα. Έρευνες με ζώα αποδεικνύουν ότι πειραματικά χειριζόμενοι στρεσοπαράγοντες προκαλούν ανοσοανεπάρκεια και προδιάθεση για ασθένειες που είναι υπό τον έλεγχο της ανοσοποιητικής ρύθμισης (Borysenko & Borysenko, 1982). Μεταφράζονται όμως, όλα αυτά τα ερευνητικά ευρήματα και συσχετίσεις, όντως σε αυξημένη δυσλειτουργία και ασθένεια; Οι κλινικές μελέτες αποδεικνύουν ότι μάλλον ναι. Έρευνες με παιδιά δείχνουν αυξήσεις σε ποσοστά μεταδοτικών ασθενειών όταν υπάρχει άγχος και στρες στην οικογένεια (Boyce et al, 1977; Mayer & Haggerty, 1962).
Έρευνες με ενήλικες έχουν επίσης συνδέσει το στρες με την ανοσοανεπάρκεια και μεταδοτικές ασθένειες όπως κρυολογήματα, γρίπη, έρπητα κλπ (για επισκοπήσεις βλ. J.B. Jemmont & Locke, 1984; O’Leary, 1990). Το στρες αυξάνει σημαντικά την ευπάθεια και για τα πέντε κύρια είδη έρπητα, καθώς και το μέγεθος της μόλυνσης (Kiecolt-Glaser & Glaser, 1987; Vanderplate, Arac, & Magder, 1998). Η εκπαίδευση σε τεχνικές χαλάρωσης και σε τεχνικές διαχείρισης του στρες (stress management) έχουν κορυφαία σημασία στην ανοσοεπάρκεια, κυρίως λόγω της μείωσης της συμπαθητικής δραστηριότητας που επιφέρουν, καθώς, ταυτόχρονα, συνιστούν στην έλευση και εδραίωση της παρασυμπαθετικής λειτουργίας (Kiecolt-Glaser et al, 1985, Kiecolt-Glaser et al, 1986 Fawzy et al, 1990 Fawzy et al, 1993). Τέλος, η γυμναστική διαδραματίζει ένα ιδιαίτερα θετικό ρόλο, όχι μόνο λόγω της καλύτερης σωματικής και ψυχικής κατάστασης που προσφέρει, αλλά και λόγω των ενδορφινών που απελευθερώνει (Fiatarone et al, 1988).
Αυτήν την κα Σκλήρυνση κατά Πλάκας, την γνωρίζω πολύ καλά ήμασταν απέναντι για πολλά χρόνια γι’ αυτό ένα έχω να σας πω «Μην την φοβηθείτε αντιμετωπίστε την με τόλμη από μέσα προς τα έξω».
*MA, Msc, MAAT, PgP, PHD, Ψυχολόγος Εξελικτικής – Σχολικής κατεύθυνσης – Ψυχοθεραπεύτρια