Αναγνωρίστε και διαχειριστείτε το άγχος των παιδιών
Toυ Χάρη Αντωνίου*
Τι είναι άγχος;
Άγχος είναι το συναίσθημα της αποδιοργάνωσης και της αγωνίας που αισθανόμαστε όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια πρόκληση, όπως είναι μια παρουσίαση μπροστά σε ακροατήριο ή και η συμμετοχή σε ένα αθλητικό γεγονός.
Παρόλο ότι αρκετός κόσμος πιθανώς να αντιλαμβάνεται το άγχος ως ένα αρνητικό συναίσθημα, εντούτοις υπάρχουν περιπτώσεις όπου το άγχος μπορεί να είναι πολύ βοηθητικό αφού κινητοποιεί τον κάθε άνθρωπο στην επίτευξη των στόχων του.
Αναγνώριση του άγχους
Το πρώτο βήμα στη διαχείριση του άγχους είναι η αναγνώριση των συμπτωμάτων του, δηλαδή να καταλάβουμε πότε το παιδί – μαθητής διακατέχεται από άγχος
Το άγχος εκδηλώνεται με ποικίλες μορφές:
- Φυσιολογικές αντιδράσεις
- Συμπεριφορικές αντιδράσεις
- Συναισθηματικές αντιδράσεις
Φυσιολογικές αντιδράσεις του άγχους
- Ταχυκαρδία
- Αναπνευστικές δυσκολίες
- Τρέμουλο
- Πονοκέφαλοι
- Ξηροστομία
- Εφίδρωση
- Ναυτία
- Στομαχικές διαταραχές
- Συναισθηματικές αντιδράσεις του άγχους
- Έντονο συναίσθημα ανησυχίας
- Αμφισβήτηση του εαυτού
- Αρνητικές σκέψεις
- Αίσθημα απελπισίας
- Αποδιοργάνωση
- Ανικανότητα συγκέντρωσης
- Συμπεριφορικές αντιδράσεις του άγχους
- Νευρικότητα / Ευερεθιστότητα
- Γρήγορη ή αργή ομιλία
- Δάγκωμα νυχιών
- Γρήγορες κινήσεις των ποδιών και σύσπαση μυών
- Δυσκολία οργάνωσης σκέψεων
- Αδυναμία λήψης απόφασης
- Δυσκολία έκφρασης σκέψεων.
Κάποιοι μαθητές μπορεί να έχουν διαφορετικά συμπτώματα από αυτά που αναφέρονται παραπάνω. Η παρατήρηση από τους ίδιους αλλά και από τους καθηγητές, γονείς και συμμαθητές θα βοηθήσει στην αναγνώριση των συμπτωμάτων του άγχους
Το άγχος υπάρχει πάντα στην εκπαίδευση. Όλοι οι μαθητές νοιώθουν άγχος κάποια στιγμή στη διάρκεια της φοίτησης τους στο σχολείο, αλλά για ορισμένους μαθητές το άγχος παρεμποδίζει σοβαρά την μάθηση ή την απόδοση, ιδίως στις εξετάσεις.
Η κύρια πηγή άγχους στο σχολείο είναι ο φόβος της αποτυχίας και της επακόλουθης μείωσης της αυτοεκτίμησης. Οι μαθητές χαμηλής επίδοσης είναι ιδιαίτερα πιθανό να νοιώθουν άγχος στο σχολείο. Όλοι ξέρουμε ικανούς μαθητές με υψηλή επίδοση που επίσης αγχώνονται στην ιδέα ότι η απόδοση τους να μην είναι τέλεια.
Μάθηση και σχολείο
Σωστή οργάνωση και διαχείριση του χρόνου
Η σωστή διαχείριση χρόνου βοηθά τα παιδιά στην ανάπτυξη οργάνωσης, προγράμματος και υπευθυνότητας όχι μόνο για το σχολείο αλλά και για τις άλλες πλευρές της ζωής τους
Είναι καλό να θυμόμαστε κατά την διάρκεια της καθημερινότητας ότι εμείς, οι γονείς αποτελούμε πρότυπα μίμησης και ταύτισης για τα παιδιά μας.
Έτσι όσο πιο οργανωμένοι και υπεύθυνοι είμαστε εμείς είναι και τα παιδιά μας, αποτελώντας και την κύρια βάση για την μετέπειτα επαγγελματική τους πορεία αλλά και για την διαμόρφωση ουσιαστικών κι εποικοδομητικών σχέσεων που αναπτύσσουν κατά την διάρκεια της ζωής τους
Οι κυριότερες πτυχές εστίασης για την ανάπτυξη οργάνωσης, προγράμματος και υπευθυνότητας είναι:
Σταθερό πρόγραμμα για πρωινό ξύπνημα και ώρα ύπνου. Τα παιδιά μας χρειάζονται ποιοτικό και ποσοτικό ύπνο για να μπορέσουν ν’ ανταποκριθούν την επομένη μέρα στις υποχρεώσεις τους στο σχολείου, χωρίς να είναι αποσυντονισμένα κι εκνευρισμένα. Επίσης η προετοιμασία για το σχολείο είναι πολύ σημαντική για να εξελιχθεί η υπόλοιπη μέρα ήρεμα.
Κατανόηση χρόνου για τα παιδιά. Το παιδί καλό θα είναι να ξέρει γυρνώντας από το σχολείο ότι μπορεί να ξεκουραστεί για λίγο και μετέπειτα να αρχίσει τα μαθήματα του. Συνήθως, τα παιδιά μετά τις 6 το απόγευμα δεν μπορούν ν’ αποδώσουν στον καλύτερο δυνατό βαθμό, και συνεπώς είναι πρέπον να διαβάζει πριν από αυτή την ώρα.
Προτιμήστε ερωτήσεις όπως «Τι μαθήματα έχεις για σήμερα;» «Έχεις κάποια εξωσχολική δραστηριότητα;» «Με ποιο μάθημα θα ξεκινήσεις τη μελέτη σου;»
Αφενός θα καταλάβει ότι πρέπει να ελέγχει μόνο του τα μαθήματα και το πρόγραμμά του, αφετέρου καταλαβαίνετε εσείς αν το παιδί σας γνωρίζει πώς να μελετάει και πώς να κατανέμει τον χρόνο του.
Υποχρέωση των γονέων να οργανώσουν τις απογευματινές δραστηριότητες του παιδιού τους σωστά.
Κατανοώντας τον χρόνο που έχει στην διάθεση του το παιδί, σιγά-σιγά θα αρχίσει να ανεξαρτητοποιείται και θα μπορέσει να οργανώσει τον χρόνο του μόνο του, χωρίς την βοήθεια του ενήλικα.
Πλάνο δράσης είναι καλό να υπάρχει ένα καθημερινό πλάνο δράσης για σκοπούς καθημερινού προγράμματος αλλά και συντονισμού και θέτοντας με αυτό τον τρόπο τις καθημερινές προτεραιότητες μας.
Δώστε του τη δυνατότητα να είναι το ίδιο υπεύθυνο για όσα έχει να κάνει στη διάρκεια της ημέρας:
Αν το καθοδηγείτε λέγοντάς του «τώρα πρέπει να διαβάσεις», «βιάσου για να προλάβουμε το μάθημα αγγλικών», «προετοίμασε κάποια μαθήματα σήμερα που έχεις ελεύθερο χρόνο γιατί τη Δευτέρα δεν θα προλάβεις», «φτάνει με το παιχνίδι, πρέπει να διαβάσεις» τότε θα μάθει να περιμένει από εσάς να του πείτε τι πρέπει να κάνει και αν τελικά καθυστερήσει στο μάθημα ή δεν προλάβει να τελειώσει την εργασία του θα κατηγορήσει εσάς για λάθος χειρισμό!
ΣΥΝΕΧΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗ
- Καλλιεργήστε στο παιδί σας την έννοια του υγιούς ανταγωνισμού και ενθαρρύνετε το να αγωνίζεται μόνο για επίτευξη των δικών του στόχων.
- Το παιδί χρειάζεται συνεχή στήριξη. Είναι αναγκαίο ο γονιός να δείχνει κατανόηση στις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει το παιδί και να διατηρεί συνεχή επικοινωνία.
- Βοηθήστε το παιδί να θέσει εφικτούς και ρεαλιστικούς στόχους. Τυχόν αποτυχία των στόχων μπορεί να απομακρύνει το παιδί από την μάθηση.
- Βοηθήστε το παιδί σας στον προγραμματισμό. Ένα καλά οργανωμένο εβδομαδιαίο πλάνο μπορεί να μειώσει το άγχος στο παιδί.
- Επιβεβαιωθείτε ότι το παιδί σας λαμβάνει αρκετό ύπνο και έχει χρόνο στη διάθεσή του για ξεκούραση και για άλλες ασχολίες. Η υπερβολική επικέντρωση στο διάβασμα μπορεί να το απομακρύνουν από άλλες δραστηριότητες.
* Eγγεγραμμένος Σχολικός Ψυχολόγος (Aριθμός Εγγραφής μητρώου: 326), ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας: harisan@live.com, τηλέφωνο επικοινωνίας: 99 829972