Ποιότητα Ζωής με θετικό πρόσημο
Της Χριστίνας Σορόκκου*
Πλάτωνας! Ο μεγάλος φιλόσοφος, ένα πνεύμα βαθιά πολιτικό και θεωρητικό που με το έργο του η Πολιτεία και με την φιλοσοφική σκέψη αλλά και διδασκαλία του, φαίνεται να προσπάθησε να καλυτερεύσει την ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Ίσως μια ιδεώδης προσπάθεια ταυτισμένη με την δικαιοσύνη και αρμονία, γι’ αυτό άλλωστε είναι και πολυσυζητημένη. Ταυτόχρονα όμως τόσο στοχευμένη στην ποιότητα της κοινωνικής και της πολιτικής ζωής του ανθρώπου. Η Αθήνα του τότε αποδυναμώθηκε όταν χάθηκαν η πολιτική και η ηθική κρίση της πολιτείας, όπως επίσης και όταν ξεριζώθηκε η παράδοση και η ουσία της ζωής.
Μπορούμε ίσως και εμείς στο σήμερα να αντιληφθούμε ότι το έργο του θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν «φάρος» σε εμάς τους χαμένους ναυαγούς του σήμερα, που βιώνουμε την ανάγκη για ανασυγκρότηση του εαυτού μας αλλά και των κοινωνικών μας σχέσεων καθώς και της πολιτικής μας. Η Πολιτεία σαν «φάρος» φαίνεται να στοχεύει προσανατολισμό προς τη δημιουργία της αληθινής ουσίας ζωής του άνθρωπου. Το 380-370π.χ., ο Πλάτωνας αναφέρεται στη σχέση ατόμου και συνόλου. Η δυσλειτουργία του ενός επηρεάζει αναπόφευκτα την επιτυχία του συνόλου, μιας και είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Μια συστημική φιλοσοφία, μια δια-επιστημονική κοσμοθεωρία.
Η σχέση
Το ζευγάρι αποτελεί θεμελιώδες κοινωνικό στοιχείο. Άλλοτε μια φυλακή για κάποιους και άλλοτε ένας χώρος ελευθερίας. Συνηθισμένες αλλά και συνάμα πολύπλοκες οι ερωτικές μας σχέσεις, μπορούν να θεωρηθούν ότι συντελούν ένα σύστημα, ένα ζωντανό οργανισμό επιβίωσης. Βάσεις ή στάσεις ζωής στις οποίες στηρίζονται και λειτουργούν η πίστη και η αφοσίωση. Αυτές οι δυο στάσεις ζωής είναι απλές και ταυτόχρονα δύσκολες. Αυτές οι αξίες ζωής και θεμέλια των σχέσεων μας, μιας και τίποτα δεν είναι δεδομένο. Είναι η αναμφισβήτητη σχεσιακή συνταγή η οποία χρειάζεται διαρκώς εξισορρόπηση.
Η επιστήμη και η ανθρωπότητα εξελίσσονται. Μέσα από αυτή την εξέλιξη τα μέχρι στιγμής σταθερά, καταρρέουν. Ceteris Paribus ένας μύθος. Οτιδήποτε ασταθές επιφέρει «κρίση». Κρίση στην ισορροπία και στην αίσθηση ασφάλειας του σταθερού. Το κάθε σύστημα, όποιος και αν είναι ο χαρακτήρας του, με ένα δικό του τρόπο, αποτελεί δίκτυο εισερχόμενων και εξερχόμενων πληροφοριών και διαδικασιών, όπως και την τελική ανατροφοδότηση του, επιδιώκοντας προσωπική ευτυχία! Στην τελική, αναζητούμε μια ευρύτερη οπτική, ένα πεδίο ύπαρξης όπου το έτερο μας να είναι το συν στην ποιότητα ζωής μας (και εμείς παρομοίως σε αυτό). Στο πλαίσιο αυτό μπορούμε να δημιουργήσουνε από κοινού έναν κόσμο ποιότητας ζωής +. Αυτό και χρειάζεται μια ένωση και ισορροπία των συναισθηματικών, περιβαλλοντικών, νοητικών, φυσικών, εργασιακών, κοινωνικών, οικονομικών και βιολογικών μας αναγκών. Η ποιότητα ζωής μας μπορεί και να καθρεφτιστεί μέσα από το πόσο ευτυχισμένη και ήρεμοι νιώθουμε.
Ο Αριστοτέλης, μαθητής του Πλάτωνα, ανάφερε ότι η ποιότητα ζωής μας καθορίζεται από τις πράξεις μας, καθρεφτίζεται όμως μέσα από τις δραστηριότητες μας.
Προσωπική ευτυχία
Φυσικά, η προσωπική ευτυχία και το τι εστί ποιότητα ζωής για τον κάθε ένα μας είναι υποκειμενικό. Χρειάζεται η γνώση για το πώς μπορούμε να καλυτερέψουμε την ζωή μας και για το τι θεωρούμε εμείς σημαντικό για την ζωή μας. Με την γνώση μπορούμε να πλαισιώσουμε ξανά τις καταστάσεις και τις σχέσεις μας. Αν κοιτάξουμε το θέμα στην ολότητά του, ο επαναπροσδιορισμός της ζωής μας αναμένεται να αλλάξει ολοκληρωτικά το προσωπικό μας νόημα ζωής. Μέσα από το προσωπικό νόημα χρειάζεται η διαμόρφωση της καθημερινότητας μας και των σχέσεων μας. Μέσα από την πολυπλοκότητα των συστημάτων και την αναπόφευκτη συναλλαγή τους με το περιβάλλον αλλά και την αναδιοργάνωση τους, χρειάζεται να αντιληφθούμε ότι στην ολότητα μας ο κάθε ένας από εμάς και το κάθε τι γύρο μας, ορίζεται όχι από ότι είναι µόνος/η του αλλά από τι είναι σε σχέση µε άλλους. Μπορούμε έτσι να αλλάξουμε τον τρόπο αντίληψής μας και να διευρύνουμε το πλαίσιο από το οποίο βλέπουμε, βιώνουμε και έτσι λειτουργούμε στις σχέσεις μας. Ζούμε στον επαναστατικό κόσμο της αστάθειας. Η κρίση του σήμερα σε ένα κράτος ολόκληρο, αλλάζει τα πάντα και την ζωή των πάντων. Προσομοιάζει κοινωνικά, σε ένα πόλεμο.
Αγώνας για επιβίωση
Όλα τα συστήματα σε άμεση δράση και εγρήγορση για επιβίωση. Κάποιοι από εμάς ίσως και να χρειαστεί να αρχίσουμε από την αρχή. Αυτό και αν αλλάζει τον άνθρωπο. Χάος. Χάος στον κόσμο, στη ζωή μας και στις σχέσεις μας. Ο Μέγας Αλέξανδρος μας δίδαξε πως η λύση βρίσκεται στο πως βλέπουμε και έτσι αντιλαμβανόμαστε το πρόβλημα… Η γνώση αυτή μας προωθεί προς την γνώση των τάσεων και την επεξεργασία προβλημάτων αβεβαιότητας και ρίσκου. Όλα ουσιώδη για τον έλεγχο και την επιβίωση των σχέσεων μας στον 21ο αιώνα. Το χάος έχει τη δική του τάξη. Η ζωή δεν είναι στάσιμη αλλά εξελικτική πορεία. Χρειάζονται μεταλλάξεις πλαισίου και επιλογές προσαρμογής. Χρειάζεται ο χειρισμός των συναισθημάτων μας.
Χρειάζεται η ωρίμανση των συναισθητικών δεξιοτήτων της αυτορρύθμισης και της εν-συναίσθησης μας. Γι’ αυτό και οι σχέσεις μας στηρίζονται στην επικοινωνία, προσωπική ελευθερία και σεβασμό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την ψυχική μας ηρεμία και μια σχέση, η οποία είναι μια ενωμένη ομάδα και η οποία προσδιορίζει στο σήμερα και κτίζει την ζωή της με γνώμονα το μέλλον. Μπορεί η υποκειμενική ποιότητα ζωής από όποια οπτική γωνιά και να την κοιτάξεις να έχει βάσεις στην ευτυχία και στην ικανοποίηση ζωής, οι οποίες ναι επηρεάζονται από τις προσδοκίες μας, τις αξίες μας, τα θέλω μας και τους στόχους μας αλλά… Η ποιότητα ζωής μας, μας δίνει σαν αποτέλεσμα την αξία, τον λόγο και το σκοπό της ζωής μας. Στην τελική, τον λόγο ύπαρξης μας. Το τι εστί ζωή και ευτυχία είναι διαφορετικό για τον κάθε ένα μας. Από της αρχές της οικονομικής θεωρίας μαθαίνουμε ότι οτιδήποτε παράγετε ή/και δημιουργείτε δεν χάνεται ποτέ, παρόλο που μπορεί να αλλάξει χέρια.
Η αναζήτηση της ευτυχίας
Μπορεί ναι μεν η παραγωγή και οι ώρες που δίνουμε στη δουλειά να γίνεται ποσοτικά σε χαρτονομίσματα. Το θέμα είναι το τι κάνουμε με αυτά τα «χαρτονομίσματα». Φυσικά και πάλι αυτό βασίζεται στο τι εστί ζωή και τι εστί ευτυχία για το κάθε ένα μας. Ο καθένας μας έχει τον δικό του σκοπό ζωής. Για κάποιους, σκοπός ζωής είναι η παραγωγή, για κάποιους είναι η δημιουργία στιγμών ζωής κτλ. Χρησιμοποιώντας τις δεξιότητες μας και αν είμαστε σωστοί με τον εαυτό μας ακλουθώντας το νόημα ζωής μας τότε … Μπράβο μας. Ζούμε!
Η δημιουργία είναι ζωή, είναι ευτυχία και ικανοποίηση. Η αξία της δημιουργίας μας πάντα μένει ζωντανή. Από τη στιγμή που κάνουμε αυτό που μας κάνει ευτυχισμένους μπορούμε να πούμε ότι ζούμε. Έτσι, όταν κάποια μέρα κοιτάξουμε πίσω τη ζωή μας στα 80, 90+ μας, και όταν δούμε το τι δημιουργήσαμε, μπορούμε να πούμε ότι ζήσαμε την δική μας ποιότητα ζωής.
Αποτέλεσμα: Η ποιότητα ζωής είναι το τι εστί ζωή για τον κάθε ένα μας και από την στιγμή που ζούμε αυτό που εμείς επιλέγουμε και από την στιγμή που αυτό που ζούμε μας ικανοποίει … τότε μπορούμε να πούμε ότι ζούμε την δική μας ποιότητα ζωής. Η ευτυχία είναι υποκειμενική ωστόσο όμως είναι και εφικτή. Κανένας δεν είναι σε θέση να κρίνει την ποιότητα ζωής των άλλων. Ας μην ξεχνούμε ότι η ελευθερία μας σταματά, εκεί που ξεκινά η ελευθερία του άλλου.
Συμβατή Ποιότητα Ζωής! Μόνο έτσι ίσως να μπορέσουμε να απαντήσουμε ερωτήματα όπως σε ποιο περιβάλλον καλείται να λειτουργήσει το ζευγάρι στον 21ο αιώνα.
* Εγγεγραμμένη Συμβουλευτική Ψυχολόγος και Ανθρωποκεντρική Ψυχοθεραπεύτρια, ΜΑ Practitioner στις Διατροφικές Διαταραχές, Cert. Solution Focused Therapy
Κέντρο Ψυχοθεραπείας και Ψυχομετρικής
Ηλεκτρονική διεύθυνση: cofpsychotherapynpsychometrics@gmail.com,
Τηλέφωνα: 22 458750, 99 532393
Youtube channel: https://www.youtube.com/channel/UC1qljZvQMTbiQalMdmfd-HA
https://www.facebook.com/CenterOfPsychotherapyAndPsychometrics
cy.linkedin.com/pub/christina-fsorokou/46/a90/532/
http://www.cyprus-online.org/Nicosia/Psychologists/Nicosia_Psychologists.php
http://www.cyprus-online.org/Psychologists