Η Κύπρος… τρέμει υποχρεώσεις της έναντι Δικαστηρίων
Της Χρύσως Αντωνιάδου
Ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης παρουσιάζεται αισιόδοξος και ικανοποιημένος που η Κύπρος κατάφερε να εξέλθει του Μνημονίου. Όμως, ξέρει από πρώτο χέρι, ακούγοντας τους τεχνοκράτες στο Υπουργείο Οικονομικών, πως την επόμενη τριετία η Κύπρος εξακολουθεί να βρίσκεται μπροστά σε προκλήσεις και κινδύνους που θα μπορούσαν να τινάξουν στον αέρα τους κόπους και τις θυσίες των τελευταίων χρόνων.
Το στοίχημα είναι η διαχείριση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας λόγω του πολύ ψηλού ποσοστού των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, παρόλο που τέθηκε το πλαίσιο που παρέχει τη δυνατότητα στους δανειζόμενους να προσέλθουν στο τραπέζι και να διευθετήσουν τις οφειλές τους.
Παράλληλα, μια μεγάλη πρόκληση είναι και οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις που μπορεί να προκύψουν από δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον Δικαστηρίων στο εξωτερικό και το εσωτερικό και αφορούν υποθέσεις σε σχέση με αποφάσεις της Αρχής Εξυγίανσης των Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων και αποφάσεις της Κυβέρνησης στο πλαίσιο της εφαρμογής μέτρων δημοσιονομικής πολιτικής.
Ασταθές περιβάλλον
Το Υπουργείο Οικονομικών, ωστόσο, θεωρεί ακόμη μεγαλύτερους τους κινδύνους που αφορούν στο οικονομικό περιβάλλον στην Ε.Ε. και την ευρωζώνη που εξακολουθεί να είναι ασταθές, μεταξύ των οποίων η αβεβαιότητα στην Ελλάδα, με ενδεχόμενες επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία. Στο ασταθές σκηνικό προστίθενται οι γεωπολιτικές εξελίξεις, στη γύρω περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και το μεταναστευτικό ρεύμα, η ρωσοουκρανική κρίση που δημιουργεί ρευστότητα, προκαλώντας αβεβαιότητα για την πορεία των οικονομιών των χωρών μελών της Ε.Ε. συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου και της ρωσικής οικονομίας.
Η μάχη για συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, των μεταρρυθμίσεων σε σημαντικούς τομείς του δημοσίου και υλοποίησης των δεσμεύσεων της Κύπρου έναντι των δανειστών, αναμένεται να δοθεί μετά τις βουλευτικές εκλογές και τη συγκρότηση της νέας Βουλής.
Με την έξοδο από το Μνημόνιο η Κυπριακή Δημοκρατία έχει τεθεί αυτόματα κάτω από τη λεγόμενη «μεταπρογραμματική εποπτεία», μέχρι να καταφέρει να αποπληρώσει τουλάχιστον το 75% του δανείου της προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Κάθε έξι μήνες θα εποπτεύεται και θα αξιολογείται η δημοσιονομική της πολιτική αλλά και θα λαμβάνονται αποφάσεις για τυχόν ανάκληση μέτρων που έχουν εισαχθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος αλλά και η δυνατότητά της να αποπληρώσει το χρέος προς τον ΕΜΣ.
Έτσι, μπορεί μεν οι τίτλοι τέλους του Μνηνομίου μπορεί να έπεσαν και επίσημα τον Μάρτιο, καθώς η Κύπρος μέσα σε τρία χρόνια να υποχρεώθηκε να ξαναχτίσει το χρηματοπιστωτικό της σύστημα, και να διαχειριστεί τα δημόσια οικονομικά της, περνώντας μέσα από σκληρές και επίμονες διαδικασίες, δεχόμενη απειλές και προειδοποιήσεις. Όμως, η υλοποίηση των όσων συμφωνήθηκαν και πρέπει να εφαρμοστούν ακόμη και μετά την έξοδο από το Μνημόνιο, θεωρείται εξίσου δύσκολο εγχείρημα όπως και η είσοδος, καθώς πρέπει να υλοποιηθούν δεσμεύσεις, και να συνεχιστεί το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.
Οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις
Μέσα από ένα νέο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Πολιτικής που αρχίζει τον επόμενο χρόνο και θα συνεχιστεί μέχρι το 2019, η Κυβέρνηση οφείλει να προχωρήσει:
Πρώτο, σε μεταρρύθμιση της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών έτσι που να ενισχυθεί η διαφάνεια και να γίνει αποτελεσματική χρήση των πόρων του κράτους. Αυτό θα γίνει με ένα Σύστημα Αξιολόγησης και Παρακολούθησης το οποίο περιλαμβάνει δείκτες απόδοσης και αξιολόγησης για κάθε Υπουργείο.
Δεύτερο, σε εισαγωγή ενός νέου συστήματος αξιολόγησης της απόδοσης των δημοσίων υπαλλήλων που συνδέεται με την υπηρεσιακή ανέλιξη των υπαλλήλων σε θέσεις προαγωγής και διατμηματικής προαγωγής και που στοχεύει στη βελτίωση της απόδοσης όλων των υπαλλήλων σε οποιαδήποτε βαθμίδα κι αν βρίσκονται.
Τρίτο, στην υιοθέτηση νέων μέτρων για την αξιολόγηση και επιλογή υποψηφίων από την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας σε θέσεις ανέλιξης στη δημόσια υπηρεσία, που στοχεύουν στη βέλτιστη αξιολόγηση της επάρκειας και των ικανοτήτων τους.
Τέταρτο, στην αναδιοργάνωση των Ανεξάρτητων Υπηρεσιών/Υπουργείων, Τμημάτων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Κρατικών Οργανισμών.
Το κρατικό μισθολόγιο
Οι προσπάθειες θα επικεντρωθούν σε μέτρα και πολιτικές που αφορούν στο κρατικό μισθολόγιο όπως είναι η συνέχιση της πολιτικής περιορισμού του μισθολογίου και τα επόμενα τρία χρόνια (2017 – 2019), με την κλιμακωτή μείωση των απολαβών των συνταξιούχων, και των εργαζομένων στο δημόσιο και τη διατήρηση της συγκράτησης των επιδομάτων και αποζημιώσεων των εργαζομένων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Τα μέτρα που θα ληφθούν σε σχέση με το κρατικό μισθολόγιο θα επικεντρώνονται στη συνέχιση της απαγόρευσης προσλήψεων εργοδοτουμένων καθορισμένης διάρκειας, με εξαίρεση συγκεκριμένες μόνο περιπτώσεις, καθώς και τη συνέχιση της απαγόρευσης της αντικατάστασης υπαλλήλων που αποχωρούν με νέες προσλήψεις εργοδοτουμένων καθορισμένης διάρκειας.
Μεγάλη προσπάθεια θα γίνει στον τομέα της Παιδείας με στόχο να μειωθεί σταδιακά το προσωπικό ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις από τη γήρανση του πληθυσμού που οδηγεί σε αύξηση των δαπανών υγείας και συντάξεων και των δαπανών παιδείας λόγω της μείωσης του αριθμού μαθητών.
Μάχη για τις θέσεις
Το Υπουργείο Οικονομικών θα δώσει τη μεγάλη μάχη, κατά την ετοιμασία του προϋπολογισμού για το 2017, ώστε να συνεχιστεί η προσπάθεια να καταργηθούν κενές μόνιμες θέσεις σε συνέχεια της επίτευξης του στόχου που τέθηκαν στο Μνημόνιο για κατάργηση 1.880 θέσεων. Σε περίπτωση που μετατρέπονται συμβάσεις εργασίας εργοδοτουμένων ορισμένου χρόνου σε συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου, ο Υπουργός θα μπορεί να αποφασίσει, μετά από σύσταση του Διευθυντή της Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, να καταργήσει ισάριθμες κενές μόνιμες εγκεκριμένες θέσεις.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη μάχη του Υπουργείου Οικονομικών θα είναι η έγκριση του νομοσχεδίου για την εισαγωγή μηχανισμού που ρυθμίζει τη συγκράτηση του ρυθμού αύξησης του κρατικού μισθολογίου (απολαβές και συντάξεις) έτσι που να διασφαλιστεί η βιωσιμότητά του και ταυτόχρονα να «κλειδωθούν» οι διορθώσεις που έχουν επιτευχθεί την τελευταία τριετία.
Το νομοσχέδιο που εκκρεμεί στη Βουλή εισάγει Μηχανισμό ο οποίος ρυθμίζει την παραχώρηση προσαυξήσεων ή και γενικών αυξήσεων ή και τιμαριθμικών αυξήσεων σε μισθούς και συντάξεις που προβλέπονται στον κρατικό προϋπολογισμό, οι οποίες συνυπολογίζουν:
- Τα οικονομικά δεδομένα όπως αυτά εκφράζονται από τη μεταβολή του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) σε ονομαστικούς όρους.
- Μεταβολές του κρατικού μισθολογίου που οφείλονται σε μεταβολές του αριθμού των απασχολουμένων από νέες προσλήψεις και από μεταφορά προσωπικού οργανισμών δημοσίου δικαίου εκτός Γενικής Κυβέρνησης σε οργανισμούς εντός Γενικής Κυβέρνησης και του αριθμού των αφυπηρετήσεων και δικαιούχων σε συνταξιοδοτικά ωφελήματα.
Να αναφέρουμε πως αντίστοιχη ρύθμιση προωθήθηκε για συγκράτηση της συνολικής απασχόλησης στη Γενική Κυβέρνηση έτσι που το μισθολόγιο να καταστεί βιώσιμο. Με την δημοσιονομική πολιτικής της επόμενης τριετίας θα συνεχίζει η απαγόρευση της πλήρωσης κενών θέσεων Πρώτου Διορισμού Προαγωγής και Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής και κενών θέσεων ωρομίσθιου προσωπικού στη Γενική Κυβέρνηση και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και εξέταση των περιπτώσεων που δικαιολογούν εξαίρεση από την απαγόρευση.
Επίσης συνεχίζεται η μη δημιουργία πρόσθετων μόνιμων θέσεων και η μη αναβάθμιση μισθοδοτικών κλιμάκων σε προσωπική βάση, τόσο για τις υπαλληλικές θέσεις όσο και για τις θέσεις ωρομίσθιου προσωπικού στη Γενική Κυβέρνηση και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.