Τέλειωσαν τα παλαμάκια, τώρα δουλειά!
Της Χρύσως Αντωνιάδου
Ο Χάρης Γεωργιάδης πέτυχε να υλοποιήσει τις παρακαταθήκες του Μνημονίου και να οδηγήσει την Κύπρο μακριά από την Τρόικα! Όμως… Η Κυβέρνηση, στη διάρκεια της εκστρατείας για τις βουλευτικές εκλογές και χρησιμοποιώντας όλα τα επικοινωνιακά μέσα, ακόμη και τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη, προφανώς για να εξέλθει αλώβητος ο ΔΗΣΥ, υπερτόνισε την επιτυχή έξοδο της Κύπρου από το Πρόγραμμα.
Από την άλλη η Αντιπολίτευση, με πρώτο το ΑΚΕΛ αλλά και τα μικρότερα κόμματα, προσπάθησαν να μειώσουν όλες εκείνες τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν τα τελευταία 3 χρόνια, τα επιτεύγματα του Μνημονίου, μετά την παράδοση μιας οικονομίας που έσταζε αίμα από παντού και ενός χρηματοπιστωτικού συστήματος που έπρεπε να στηθεί από την αρχή.
Tρία δύσκολα χρόνια
Αλήθεια ποιο κράτος, θα μπορούσε μέσα σε τρία χρόνια να «κλείσει» μια μεγάλη Τράπεζα, να φορτώσει τις υποχρεώσεις της σε μια δεύτερη, να αναστηλώσει τη δεύτερη και να διαχειριστεί όλα όσα έφερνε στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στην οικονομία αυτή σαρωτική καταιγίδα του Μάρτη του 2013! Μια περίπτωση που θα γραφτεί στην ιστορία, ίσως και να διδάσκεται στα Πανεπιστήμια!
Και από εκεί και πέρα στήριξη από το κράτος στον Συνεργατισμό, μεγάλες προσπάθειες για να τύχουν διαχείρισης τα δημόσια οικονομικά και να μπει σε μια τάξη η Λερναία Ύδρα που λέγεται Δημόσια Υπηρεσία και οι Ημικρατικοί Οργανισμοί.
Βέβαια, κανένας δεν ανέμενε ούτε αναμένει πως μέσα σε όλη αυτήν την αναμπουμπούλα, τον γερό μπάτσο που δέχθηκαν οι μισθωτοί και οι επιχειρήσεις και η πραγματική οικονομία, μέσα σε μόνο τρία χρόνια θα μπορούσαν να συγυριστούν όλα όσα στοιβάχτηκαν μέσα στους ισολογισμούς των χρηματοπιστωτικών οργανισμών τα προηγούμενα χρόνια, σπατάλη, χλιδή, δανεικά.
O εχθρός – χρόνος
Όμως… Ο χρόνος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός για όσους επιχειρούν και στοχεύουν σε αλλαγές, μάλιστα όταν οι αλλαγές θα πλήξουν κατεστημένα, δεδομένα, συμφέροντα. Και ο χρόνος δουλεύει εναντίον του συγυρίσματος των ισολογισμών των τραπεζών και της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων όπως και των μεγάλων προκλήσεων που ταλανίζουν το σύστημα για τα οποία επιβάλλεται να γίνει η σωστή διαχείριση.
Ο χρόνος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός για τη μεταρρύθμιση στη Δημόσια Υπηρεσία καθώς από το 2017 και μετά αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για νέες εκλογές. Παραμένει η αβεβαιότητα για τον τρόπο εξέλιξης του κρατικού μισθολογίου. Θα συνεχιστούν οι περικοπές ή θα αρχίσουν οι απλόχερες εξαγγελίες; Η Κυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη θα τολμήσει να εφαρμόσει μια μεταρρύθμιση του δημοσίου που προβάλλεται ότι θα οδηγήσει τη Δημόσια Υπηρεσία σε αξιοκρατία; Μέχρι τώρα οι δεσμεύσεις και οι εξαγγελίες παρέμειναν στα χαρτιά, όπως σε κάθε Διακυβέρνηση. Χρειάζονται για ακόμη μια φορά σημαντικά δείγματα γραφής. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στην εαρινή του έκθεση καταγράφει πως πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε καίρια ζητήματα ώστε να μην δημιουργηθούν επιπρόσθετες προκλήσεις. Τέτοια ζητήματα, μεταξύ άλλων, αφορούν στον σχεδιασμό και προώθηση του Γε.ΣΥ και το κυπριακό πρόβλημα και η βελτίωση της αποτελεσματικότητας και ανταγωνιστικότητας ημικρατικών οργανισμών.
Την ίδια ώρα που η οικονομία αναμένει να επιστρέψει η ανάπτυξη, να πάρει μπροστά η μηχανή και να αρχίσει δειλά – δειλά η αντίστροφη μέτρηση. Μετά τον πάτο, έρχεται η ανάδυση στην επιφάνεια και η πάλη για επιβίωση.
Ες αύριον τα σπουδαία
Αύριο, ξεκινά μια νέα περίοδος για την Κύπρο. Το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών δίνει το στίγμα για το σκηνικό που θα στηθεί στη Βουλή από τον Σεπτέμβριο αλλά διαμορφώνει ταυτόχρονα και τις νέες δυνάμεις που θα στηθούν στη μάχη, υπέρ ή εναντίον της ψήφισης σημαντικών νομοσχεδίων για την οικονομία. Και έπονται προεδρικές εκλογές και υπάρχει ανοικτό το θέμα της επίλυσης του κυπριακού.
Ο Χάρης Γεωργιάδης αποκτά νέους πονοκεφάλους από αύριο. Έχει μπροστά του τρεις μήνες για να καταφέρει να σχηματίσει συμμαχίες και να περάσουν τα νομοσχέδια του. Πώς θα διαμορφωθεί το σκηνικό στη Βουλή; Ποιοι θα είναι οι φίλοι και ποιοι οι αντίπαλοι;
Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στην εαρινή του έκθεση αποκάλυψε πολλά. Τα μέλη τους δεν μασούν τα λόγια τους, κάνουν καλά τη δουλειά τους, ακόμη κι αν κάποιοι πιστεύουν πως τους κάνουν χαλάστρες… Όμως, η αλήθεια πρέπει να λέγεται και κυρίως λέγεται και γράφεται από τεχνοκράτες.
Στις αγορές
Η Κύπρος εξήλθε του Μνημονίου. Όμως, θα βρεθεί κάποια στιγμή ενώπιον της μεγάλης πρόκλησης. Να βγει στις αγορές για δανεισμό. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο προειδοποιεί: «Λόγω της εξόδου της Κύπρου από το ΠΟΠ και σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες διαβαθμίσεις της κυπριακών κρατικών ομολόγων σε μη επενδυτική βαθμίδα, αυξάνεται ο κίνδυνος πρόσβασης σε πηγές χρηματοδότησης τόσο για τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όσο και για την κυβέρνηση».
Το κόστος χρηματοδότησης του χρέους έχει αυξηθεί. Καταγράφεται στις τελευταίες τρεις εκδόσεις Γραμματίων Δημοσίου διάρκειας 13 εβδομάδων. Το Συμβούλιο εξακολουθεί να έχει την άποψη ότι, λόγω της εξόδου της Κύπρου από το Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής και σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες διαβαθμίσεις της κυπριακών κρατικών ομολόγων σε μη επενδυτική βαθμίδα, δημιουργούνται αυξημένοι κίνδυνοι για τη χρηματοδότηση, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και του κράτους. Μια καίριας σημασίας τοποθέτηση που πρέπει να περνά κάθε μέρα από το μυαλό αυτών που διαχειρίζονται την οικονομία του τόπου, τα κρατικά ταμεία.
Οι αξιολογήσεις και το χρέος
Οι αξιολογήσεις του μακροπρόθεσμου χρέους της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι εκεί και πρέπει να ανασύρονται κάθε φορά που γίνονται κινήσεις… απερισκεψίας. Το πολύ ψηλό δημόσιο χρέος και ειδικότερα οι ανάγκες βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, και οι αξιολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της οικονομίας από διεθνείς οίκους αξιολόγησης, διατηρούν ακόμα τη χώρα σε επισφαλή θέση. Η σχετική βελτίωση στις τελευταίες αξιολογήσεις της Κύπρου από τους οίκους Standard’s and Poor’s και Fitch, και τα σχόλια που τις συνοδεύουν δεν μπορούν να δημιουργούν κατάσταση εφησυχασμού. Το κλίμα μετατρέπεται δειλά δειλά σε θετικό αλλά…. Τα δύσκολα δεν φεύγουν εύκολα, σαν τη σκόνη μετά από μια μεγάλη βροχή.
Ο αρμόδιος Επίτροπος της Ε.Ε. Πιέρ Μοσκοβισί σε δηλώσεις του εντοπίζει ακόμη ανισορροπίες στους τομείς του λεγόμενου δημοσιονομικού πλαισίου κατάρτισης του προϋπολογισμού, τo επενδυτικό περιβάλλον, το ύψος του ιδιωτικού χρέους και τη στρατηγική για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς και τις μεταρρυθμίσεις στη λειτουργία του δημοσίου τομέα. Επισημάνσεις από έναν εκ των τριών θεσμών που μας δάνεισαν και θέλουν να πάρουν πίσω το λαβείν τους. Γι’ αυτό επισημαίνουν, γι’ αυτό καταγράφουν και προειδοποιούν.
To βρετανικό δημοψήφισμα
Από την άλλη, αναμένεται το δημοψήφισμα στη Βρετανία στις 23 Ιουνίου 2016 για ένα ενδεχόμενο Brexit και η αντίδραση των χρηματαγορών. Πολύ πιθανόν να αυξηθούν τα επιτόκια στην ευρωζώνη πράγμα που θα επηρέαζε αρνητικά τόσο τη ζήτηση για ομόλογα που εκδίδονται ή είναι εγγυημένα από την Κυπριακή Δημοκρατία, όσο και το κόστος χρηματοδότησης του δημοσίου και της οικονομίας γενικότερα.
Οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων που εκδίδει η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ενδεικτικές της κατάστασης. Μας υπενθυμίζουν τον τρόπο που θα αντιδράσουν οι αγορές. Όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις ξέρουν πως μια οικονομία μπορεί να οδηγηθεί σε οριστικό αδιέξοδο και σε αποκλεισμό από πηγές χρηματοδότησης.
Μια έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. θα παρασύρει αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Ο οίκος αξιολόγησης Fitch εκτιμά πως το Brexit αναμένεται να δρομολογήσει αρνητικές εξελίξεις σε διάφορες χώρες μεταξύ των οποίων και η Κύπρος. (Ιρλανδία, Μάλτα, Βέλγιο, Ολλανδία, Κύπρος και Λουξεμβούργο). Θα συμπαρασυρθούν γιατί η έκθεσή τους στη Βρετανία υπερβαίνει το 8% του ετήσιου ΑΕΠ.