Ο …ήλιος για να γυρίσει θέλει ακόμη δουλειά πολλή
Της Χρύσως Αντωνιάδου
Η Κύπρος πέρασε τρία ολόκληρα χρόνια υπό την εποπτεία της Τρόικας και των δανειστών. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα ξηλώθηκε και ξανακτίστηκε, τα δημόσια οικονομικά συγυρίστηκαν, οι μισθωτοί ….θυσιάστηκαν στον βωμό της ανασύνταξης και ανασύστασης της οικονομίας και οι επιχειρήσεις, όσες κατάφεραν να επιβιώσουν, «καθαρίζουν» ακόμη τις πληγές τους.
Το 2016 είναι χρονιά σταθμός για την Κύπρο. Ο Χάρης Γεωργιάδης κατάφερε να … υλοποιήσει τον μεγάλο στόχο της εξόδου από το Μνημόνιο και να περάσει στη μεγάλη προσδοκία για έξοδο στις διεθνείς αγορές, οι τράπεζες εισέρχονται σε μια καθοριστική για αυτές περίοδο, προχωρώντας με αναδιαρθρώσεις και θέτοντας σε εφαρμογή το εργαλείο των εκποιήσεων.
Οι αναποδιές
Όμως, ταυτόχρονα οι αναποδιές και οι μεγάλες προκλήσεις ζώνουν σαν φίδια την Κύπρο, που απειλείται, όντας χώρα υπηρεσιών, από νέα χαστούκια. Το δημοψήφισμα των Βρετανών για ένα ηχηρό «όχι» στην Ευρώπη και η αβεβαιότητα που υπάρχει μέχρι την οριστική διαχείριση και το ξεκαθάρισμά του, έρχονται σαν κερασάκι στην τούρτα, σε μια περίοδο που υπάρχουν ακόμη ανοικτά θέματα προς διαχείριση.
Γιατί μπορεί μεν η Κύπρος να θεωρείται πετυχημένη γιατί κατάφερε να εξέλθει του Μνημονίου, αλλά υπάρχουν ακόμη υποχρεώσεις για μεταρρυθμίσεις, όχι τόσο ως δεσμεύσεις προς την Τρόικα, αλλά ως επιτακτικές ανάγκες για να συνεχιστεί η πολιτική εξυγίανσης της Δημόσιας Υπηρεσίας και η επαναφορά της οικονομίας σε αναπτυξιακή πορεία.
Η Κυβέρνηση δεν κατάφερε, μέχρι στιγμής, να περάσει από τη Βουλή τη μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας πριν από τις βουλευτικές εκλογές και ο χρόνος ροκανίζεται επικίνδυνα ενώ σε εκκρεμότητα βρίσκεται και το θέμα των αποκρατικοποιήσεων με πρώτη τη Cyta, στοίχημα σχεδόν ανέφικτο υπό τις σημερινές συνθήκες.
Από την άλλη, πληροφορίες μας αναφέρουν ότι μετά την έξοδο από το Μνημόνιο άρχισαν να … χαλαρώνουν τα ζωνάρια της δημοσιονομικής πολιτικής παρά τις προσπάθειες του Υπουργείου Οικονομικών να κρατήσει αυστηρή νότα, πράγμα που φαίνεται και από την εγκύκλιο του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Χρίστου Πατσαλίδη για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2017.
Ωστόσο, ήδη το κλίμα ετοιμάζεται για τις προεδρικές εκλογές και νωρίτερα για τις δημοτικές, με αιτήματα προς ικανοποίηση, που ακόμη κι αν βρίσκουν το «όχι» του Χάρη Γεωργιάδη, καταλήγουν στο «ναι» της Κυβέρνησης.
Ανήσυχη ηρεμία
Το γενικότερο κλίμα στην πραγματική οικονομία και το επιχειρηματικό περιβάλλον είναι ακόμη νευρικά ανήσυχο και υπάρχει μια διάχυτη νευρικότητα, παρά τα χαράς ευαγγέλια του ξενοδοχειακού και τουριστικού τομέα, που ικανοποιούνται από τους αριθμούς πληρότητας και την άφιξη ξένων τουριστών, χωρίς ωστόσο να είναι βέβαιοι για τα αποτελέσματα της επόμενης χρονιάς.
Οι επιπτώσεις ενός brexit απειλούν ως δαμόκλειος σπάθη την τουριστική βιομηχανία και την κυπριακή οικονομία που δεν κατάφερε ακόμη να αποκοπεί από τον ομφάλιο λώρο του τουρισμού.
Από την άλλη στις προοπτικές εγχώριας ανάκαμψης το χρηματοπιστωτικό σύστημα στηρίζεται στον σχεδιασμό για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, όπως και τις εκτιμήσεις για αύξηση της υγιούς ζήτησης για χρηματοδότηση. Σε σχέση με τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τόσο οι δανειστές όσο και το Ευρωσύστημα πιέζουν όπως γίνονται ακριβείς εκτιμήσεις των εξασφαλίσεων για σκοπούς προβλέψεων.
Οι δανειστές έχουν απαιτήσεις
Και μπορεί ορισμένοι να θεωρούν πως οι δανειστές τα πήραν και έφυγαν και … ησυχάσαμε αλλά τα … μάτια παρακολουθούν εκ του μακρόθεν και αναμένουν από την Κυπριακή Δημοκρατία όπως μέσα στο 2016 λάβει συγκεκριμένα μέτρα που συνοψίζονται στα πιο κάτω:
Πρώτο, να σεβαστεί τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο που τέθηκε για το 2016 και το 2017.
Δεύτερο, να εγκρίνει ένα δεσμευτικό μηχανισμό που να περιέχει τον ρυθμό αύξησης της αποζημίωσης των δημοσίων υπαλλήλων μέχρι το τέλος του 2016.
Τρίτο, να εγκρίνει την οριζόντια μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας και την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης μέχρι το τέλος του έτους.
Τέταρτο, να εξαλείψει κάθε εμπόδιο για την πλήρη εφαρμογή των νόμων περί αφερεγγυότητας και πλειστηριασμών μέχρι τον Ιούνιο του 2017.
Πέμπτο, να εξασφαλιστεί η αξιόπιστη και ταχεία λειτουργία του συστήματος έκδοσης των τίτλων ιδιοκτησίας και η μεταβίβαση των δικαιωμάτων επί ακινήτων.
Έκτο, να αφαιρέσει τα εμπόδια στις επενδύσεις, κυρίως με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για την ανάπτυξη, την επιδίωξη του σχεδίου ιδιωτικοποίησης και την ενίσχυση των εθνικών ρυθμιστικών αρχών.
Έβδομο, να ενισχύσει την ικανότητα των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης σε σχέση με την μακροχρόνια ανεργία.
Όγδοο, να θεσμοθετήσει τη μεταρρύθμιση του κλάδου υγείας από κοινού με την εφαρμογή της σχεδιαζόμενης καθολικής κάλυψης.
Η Κυβέρνηση προσπαθώντας χωρίς απόλυτη επιτυχία μέχρι στιγμής να διαχειριστεί τα πιο πάνω ζητήματα, φαίνεται να επικεντρώνεται στη μάχη σε δυο αυτά, όπως η έγκριση των μεταρρυθμίσεων για τη δημόσια υπηρεσία και η μεταρρύθμιση του κλάδου υγείας που, κατά την κυβέρνηση, περνά πρώτα μέσα από την αυτονόμηση.
Οι μεταρρυθμίσεις
Το μεταρρυθμιστικό νομοσχέδιο, τουλάχιστον το μέρος που αφορά στο κρατικό μισθολόγιο και στην απόσπαση των υπαλλήλων της δημόσιας υπηρεσίας και οργανισμών δημοσίου δικαίου αναμένεται να εγκριθεί από τη Βουλή αυτή τη βδομάδα, ενώ η αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων βρίσκεται στο στάδιο συζήτησης με όλους τους εμπλεκομένους.
Όλο αυτό το θεσμικό ανανεωτικό γίγνεσθαι που επιχειρείται σε διάφορους τομείς, φαίνεται πως δεν είναι αρκετό για να προσελκύσει ξένους επενδυτές που προσδοκούν να επενδύσουν στο νησί.
Ο Whilbul Ross, ο μεγαλομέτοχος της Τράπεζας Κύπρου, που βρισκόταν πρόσφατα στο νησί και μίλησε για τους «θυμωμένους» ψηφοφόρους έδωσε ξεκάθαρα το στίγμα των προσδοκιών των επενδυτών για το νησί, πως θέλουν πιο φιλελεύθερες πολιτικές.
Τα κελεύσματα των ξένων φαίνεται πως λαμβάνει ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης που προσπαθεί να δώσει θετικά μηνύματα σε όσους φλερτάρουν την Κύπρο, «πέφτοντας» όμως συχνά στη γραφειοκρατία της δημόσιας υπηρεσίας.
Ένας παράγοντας που για πολλούς, κυρίως τους ξένους, δημιουργεί προοπτικές, και το ξεκαθαρίζουν στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις που έχουν με τον ίδιο και τα στελέχη της Κυβέρνησης, είναι η λύση του κυπριακού, στην οποία φαίνεται να επενδύουν για την κάθοδό τους στο νησί.